yanchmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yanch-moq

Etimologiyasi

YANCH- ’ezgʻila-’, ’maydala-\ 'kukunga aylantir-’, 'donni qobigʻidan ajrat-’. Ilonni huyrugidan emas, boshidan yanchadilar (Maqol). Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’yoy-\ ’soch-’ maʼnosini anglatgan yan-feʼliga kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi -(ï)ch qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan (ЭСТЯ, IV, 186), keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan (ДС, 231); oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga almashgan: yan- + ïch = yanïch- > yanch- > yänch-. Soʻzlashuv nutqida bu soʻz yench- tarzida ham talaffuz qilinadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Oʻrilgan gʻalla boshoqlarini bosib, urib, ezib, donni ajratib ol-moq. ◆ Bugʻdoy yanchmoq. Sholi yanchmoq. Yanchish mashinasi.

2 Zarb bilan urib ezmoq; maydalamoq, kukunga aylantirmoq. ◆ Murch yanchmoq. Tolqon yanchmoq. m ◆ Chu, desang togʻlarni chogʻlar di-mogʻi, Toshni yanchar poʻlat, asil tuyogʻi. "Ravshan" . Ilonni quyrugʻidan emas, boshidan yan-chadilar. M. Ismoiliy, Fargʻonat. o.

3 Oyogʻosti qilmoq, payhon qilmoq, ezib tashlamoq. ◆ Yel ortiqcha bir gʻazab ustida edi, yer yuzidagi tikkaygan narsani bukib-yanchib tashlamoqchi boʻlgandek pishqirar edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Yanchib oʻtar har bir tanka balo togʻini, Samolyotlar yogʻdiradi samodan olov. Gʻayratiy .

Antonimlari

ЯНЧМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yanchmoq
1 молотить; ◆ bugʻdoy yanchmoq молотить пшеницу; ◆ sholi yanchmoq обрушивать рис; yanchish mashinasi молотилка;
2 толочь; молоть; ◆ dolchin yanchmoq толочь корицу; ◆ murch yanchmoq молоть перец;
3 прям. и перен. топтать; раздавливать, растаптывать; buzoq gulzorni yanchib tashladi телёнок потоптал цветник; dushman yanchib tashlandi враг разбит наголову; * boshini yanchgan ilonday (букв. подобно змее с размозженной головой) словно лишившийся кого-чего-либо; не знающий, куда девать себя.