yogʻoch

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yo-gʻoch

Etimologiyasi

YOGʻOCH ’kesilgan daraxtning tanasi’. Esimda Anhorning yo gʻ o ch koʻprigi, Bu yerni azaldan deyish— gan Oʻrda (Maqsud Shayxzoda). Bu soʻz qadimgi turkiy tilda 'oʻsimlik’ maʼnosini anglatgan ï otidan (ДС, 216) ’katta’ maʼnosini ifodalovchi -gʻach qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 72), keyinroq soʻz boshlanishiga y un-doshi qoʻshilgan (Devon, III, 15; DS, 265), soʻngra ayrim turkiy tillarda y undoshidan keyingi ï unlisi a un lisiga almashgan (ПДП, 283), oʻzbek tilida a unlilari â unlilariga almashgan: ï + gʻach = ïgʻach > yïgʻach > yagʻach > yâgʻâch.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Daraxt, ogʻoch. ◆ Otabek hovlining oʻrtasida, tut yogʻochining yoniga kelib toʻxta-gan va janubda kishi yoʻqmi, deb alanglar edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

2 Yogʻochdan qilingan, yogʻochli. ◆ Esimda An-horning yogʻoch koʻprigi, Bu yerni azaldan de-yishgan Oʻrda. M. Shayxzoda . ◆ Yogʻoch uyga yerdan bir qancha baland koʻtarib taxta terilgan, uning ustiga qanor qoplardan palos toʻshal-gan. I. Ra\im, „Chin muhabbat“ . ◆ -Qosimovmast emasmidi? — dedi Solibek qiziqib. Uningham kayfi bor-u, ammo Gʻulomjonga oʻxshab yogʻoch kavush kiygan emas. H. Nuʼmon, „Fasllar“ .

3 Qurilish materiali, xoda. Sidiqjon onasi kutgandan ham ortiqroq gʻayrat qilib, hash-pash deguncha yotch, somon, boʻyra, taxta va boshqa narsalarni tashib oldi va tezdan usta soldi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari.

Yogʻoch oyoq 1) etn. boʻyini uzun qilib koʻrsatish uchun oyoqqa bogʻlab, raqs tushish-ga moʻljallangan yogʻoch moslama. ◆ Masxaraboz-lar yogʻoch oyoqda raqs tushish, olovbozlik, nay-rangbozlik, muallaqchilikda mohir boʻlgan. M. Qodirov, „Oʻzbek xalq ogʻzaki dramasi; 2) yogʻochdan qilingan yasama oyoq, protez“ . ◆ Ikrom-jon yakka oyoqda kezishdan foyda yoʻq, deb yogʻoch oyogʻining uchiga eski etikning tag charmini qoqib olgandi. S. Ahmad, „Ufq“ . Yogʻoch ot Choʻpdan yasalgan bolalar oʻyinchogʻi. ◆ Bir kun Qudrat suv sepib turgani ustiga oʻzidan bir yashar katta boʻlasi ichkaridan yogʻoch ot minib chi-qib qoldi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . Sim yogʻoch s. t. Elektr, radio va telefon simla-rini tortib ulash uchun yerga qadalgan uzun, toʻgʻri yogʻoch; stolba. ◆ Solih goh u yoqqa, goh bu yoqqa gandiraklab ketar, devorga, sim yogʻochga suyanib qolardi. H. Nazir, „Yonar daryo“ .

Antonimlari

ЁҒОЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

yogʻoch (koʻplik yogʻochlar)

Tillarda

Yogʻoch

• Afrikaanscha: boom, hout
• Albancha: dru
• Boshqirdcha: ағас
• Inglizcha: wood, tree
• Fijiycha: vuni kau
• Fincha: puu
• Farencha: træ
• Gagauzcha: aaç
• Armancha: փայտ
• Islandcha: viður
• Qozoqcha: сүрек (sürek)
• Gruzincha: ხე (che)
• Astekcha: cuahuitl
• Olmoncha: Holz, Hölzer
• Portugalcha: madeira, árvore
• Rumincha: copac
• Shonacha: muti
• Shotlandcha (keltcha): craobh
• Slovatscha: strom
• Slovencha: drevo
• Somaliycha: geed
• Tojikcha: дарахт (daracht)
• Tamilcha: மரம் (maram)
• Taycha: ต้นไม้ (tonmai)
• Tok-pisincha: diwai
• Chechencha: дитт (ditt)
• Chuvashcha: йывӑҫ (jiwas)
• Tsvanacha: setlhare
• Turkmancha: ağaç
• Vyetnamcha: cây, củi
• Volapyukcha: bim
• Kosacha: umuthi

OʻTIL

Ruscha _ru

yogʻoch
1 дерево (растение);
2 дерево (древесина); бревно; лес (строительный материал); // деревянный; лесной; ◆ yoʻgʻon yogʻoch толстое бревно; ◆ sim yogʻoch телеграфный столб; ◆ yogʻoch qoshiq деревянная ложка; ◆ yogʻoch koʻprik деревянный мост; ◆ yogʻoch skladi лесной склад; ◆ yogʻochday qotgan одеревенелый; ◆ yogʻoch ustasi плотник; деревообделочник; ◆ yogʻochning boʻshini qurt yer посл. мягкое дерево червь точит (т. е. слабого все обижают); ◆ yolgʻiz yogʻoch uy boʻlmas посл. из одного бревна дом не выстроишь; ◆ 

• yogʻoch oyoq 1) ходули; 2) деревянная нога; протез.