yopiq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yo-piq

Etimologiyasi

YOPIQ I ’berk’, ’yopilgan’. Kechasi .. Margʻilon darvozasi yo p i q b oʻ l a d i (Abdulla Qodiriy). Bu soʻz eski oʻzbek tilida 'berkit-’ maʼnosini anglatuvchi yap- feʼlidan sifat yasovchi -(ï)q qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, IV, 128; КРС, 209); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: yap- + ïq = yapïq > yâpiq.

YOPIQ II ’ish hayvoni ustiga yopiladigan mato’. Sayslar .. otlar ustidagi yopihlarni va toʻhimlarni olib, haligi tol daraxti ostiga yoz— ganlar (Sadriddin Ayniy). Bu soʻz asli yap- I feʼlidan ot yasovchi —(ï)q qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, IV, 128); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqdyak belgisi yoʻqolgan: yap- + ïq = yapïq > yâpiq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Oʻtish yoki kirish-chiqish joyi toʻsib, bekitib qoʻyilgan; berk. ◆ Yopiq eshik. m ◆ Kechasi maʼlum Margʻilon darvozalari yopiq boʻladir. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Uylar-ning eshiklari, derazalari taqa-taq yopiq. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 Toʻsilgan; bekitilgan. ◆ Nuri—quyoshda ku-mushday yaltirovchi banoras paranjida; yuzi qat-qat shoyi roʻmollar bilan yopiq, xona-ning ostonasi yonida sal egilib turadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

3 Usti bekitilgan, yopilgan. ◆ Yopiq qozon. sht Ertalab soat yettilarda yotoqxona oldi-ga usti yopiq yuk mashinasi keldi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

4 Tamom boʻldi, tugadi. Asqar Bakirovich yana bir marta unga [◆ Bashirjonga] va kol-lektivga muvaffaqiyat tilab, majlisni yopiq deb eʼlon qildi. N. Aminov, „Suvarak“ . ◆ -Majlis yopiq, — eʼlon qildi Madyorov. Sh. Toshmatov, „Erk qushi“ .

Yopiq majlis Maʼlum shaxslarning ish-tiroki bilangina oʻtkaziladigan majlis. Yopiq ovoz bermoq q. ovoz 7.

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yo-piq

Etimologiyasi

II Umuman yopiladigan mato. ◆ Toy ustiga yopiq taimamoq. sht Otning

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ Egar-lari naqshli, yopiqlari duxobadan boʻlardi.

Shukrullo, Javohirlar sandigʻi. ◆ Ark ichi-da keng yotoq, ustida kashmiriy yopiq, ikki-ta shishqin par yostiq. M. Ismoiliy, „Far-gʻona t“ .o.

Antonimlari

ЁПИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yopiq I
1 закрытый; запертый; // закрыто; заперто; ◆ yopiq eshik закрытая дверь; ◆ yopiq majlis закрытое заседание; ◆ derazalar yopiq окна закрыты; ◆ yopiq xona запертая комната;
2 мат. замкнутый; ◆ yopiq chiziq замкнутая линия.

yopiq II
попона, покрывало (для лошади); ot yopigʻi попона для лошади.