yovshan

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yov-shan

Etimologiyasi

YOVSHAN 'murakkab gullilarga mansub boʻlib, yem-xashak sifatida ishlatiladigan koʻp yillik oʻsimlik’. Mollarga hish uchun yetarli yo v sh a n jamgʻarib hoʻydik. Bu ot qadimgi turkiy tildagi ’ilaqish-’ maʼno-sini anglatgan yabï- feʼlining -sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan ish oti shaklidan -chan qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik b undoshi v undoshiga almashgan: (yabï + sh = yabïsh) + chan = yabïshchan > yavïshchan; soʻngra shch undoshlaridan keyingisi talaffuz qilinmay qoʻygan: yavïshchan > yavïshan; oxiri ikkinchi boʻgʻin-dagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan: yavïshan > yavshan; oʻzbek tilida birinchi boʻgʻindagi a unlisi â unlisiga, ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga al— mashgan: yavshan > yâvshän. Mahmud Koshgʻariy bu soʻz — ning yavshan, yapchan shakllarini keltiradi (Devon, III, 44); bunda yavïshchan shaklidagi ïsh tovushlari talaf— fuz qilinmagan boʻladi, ikkinchi soʻzda esa v undoshi p undoshiga almashadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Murakkabgullilarga mansub, yem-xashak boʻladigan koʻp yillik oʻsimlik. ◆ Kupega issiq shamol yovshan.. qovjiragan may-salar hidini olib kirdi. S. Nurov, „Narvoy“ . ◆ Asrlar boʻyi yantogʻu yovshandan boʻlak ekin oʻsma-gan dala toʻshida zumrad gʻoʻza nihollari ti-zildi, borliq gul-gul yashnadi. Sh. Gʻulomov, „Boʻz yerlik boʻz yigitlar“ .

Antonimlari

ЁВШАН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yovshan
бот. полынь морская.