yulqimoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yul-qi-moq

Etimologiyasi

YULQI— ’kuch bilan uzib ol—’. Hovuzda qandaydir plakat suzirdi, shimol yu l h i b uchirgin boʻlsi ke— rik (Asqad Muxtor). Bu soʻz ’siltov bilan tortib, uzib, sugʻurib rl—’ maʼnosini anglatuvchi yul- feʼlining (ДС, 277) kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi —q qoʻshim— chasini qoʻshib qosil qilingan shakliga (Devon, III, 441) eski oʻzbek tilida ’takror’ maʼnosini ifodalovchi —ï qoʻshimchasini qoʻshib qosil qilingan; keyinchalik ï unlisining qâttiqlik belgisi yoʻqolgan: (yul- + q = Yulq-) + ï = yulqï- > yulqi-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Tortqilab uzib olmoq, siltab tortmoq, yulib tashlamoq, yulmoq. ◆ Muallimimiz telpagimni yulqib olib, dera-zadan otib yubordi. T. Murod, Ot kishnagan oqshom. ◆ Bir mahal allaqanday kuch meni zarb bilan yulqib oʻrnimdan turgʻazdi. E. Raimov, Ajab qishloq.

2 ayn. yulqilamoq. ◆ Yung yulqimoq. n ◆ Bulem jon bir siqim paxtani qoʻlida yulqib turar edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ ◆ Umar yuzini yengil shabadaga tutib xayol suradi. Yel mayin sochlarini yulqib oʻynaydi. "Uzbekistan quriqlari".

3 ayn. yulmoq 3. ◆ Har maosh tarqatganda, oʻqituvchilardan 5-6 soʻmdan yulqib qolishi ham holva ekan. "Mushtum". ◆ ..u soʻnggi uch-toʻrt yilning oʻzidagina har kimlardan ming soʻm-lardan koʻproq pulni yulqigan. "Mushtum".

Antonimlari

ЮЛҚИМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yulqimoq
1 вырывать, выхватывать (у кого-л.); qoʻlimdagi xatni yulqib oldi он выхватил письмо у меня из рук; ◆ ildizi bilan yulqimoq выдернуть с корнем;
2 отрывать; выщипывать; ◆ yung yulqimoq щипать (трепать) шерсть;
3 урвать; выуживать, выманивать; uning dardi-fikri ham kimlardan yulib-yulqish он всегда думает о том, как бы урвать у кого-нибудь что-нибудь.