yutoqmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yu-toq-moq

Etimologiyasi

YUTOQ- ’gʻoyat ochqa-’, ’gʻoyat suvsa-’. Umida .. hoʻlidagi zogʻora nonni yu t o h i b kavshardi (Shukur Xolmirzayev). Bu soʻz qadimgi turkiy tilda ’ocharchilik’ maʼnosini anglatuvchi yut otidan (Devon, III, 156; DS, 282) -a qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga (ЭСТЯ, IV, 257; КРС, 270) eski oʻzbek tilida ’oʻzlik’ maʼnosini ifodalovchi -q qoʻshimchasi qushib qosil qilingan; qozirgi oʻzbek tilida q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga almashgan: (yut + a = yuta-) + q = yutaq- > yutâq-
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Nihoyatda suvsamoq, chan-qamoq. ◆ Ochil akalar yana yarim tunda qay-tishdi. Hammalari kela solib, yutoqib suv ichishdi-da, tappa tashlab, toshdek qotish-di. A. Muxtor, Chinor. ◆ Kampir.. manniy krupa bilan shakar solib sut pishirdi. Uni shishaga solib bergan edi, bola xuddi ona koʻkragiga yutoqib yopishganday, ikki qoʻli bilan idish-ni changallab, miq-miq shimira ketdi. H. Nazir, Koʻkterak shabadasi.

2 Gʻoyat ochqamoq, ochlik his etmoq. ◆ Umi-da.. qoʻlidagi zogʻora nonni yutoqib kavshar-di. Sh. Xolmirzayev, Oʻn sakkizga kirmagan kim bor.

3 Umuman, biror narsaga oʻta talab boʻlmoq, ehtiyoj sezmoq. ◆ Derazani ochib tash-laylik, Uy yutoqib oladi nafas. U. Qoʻchqo-rov. ◆ Arslon kabi tutoqib, Dev singari yutoqib.. 3. Diyor. ◆ Bobur yutoqib, oldinga intildi.. navkarlar qurshovini yorib chiq-qanda, yuziga shabada tegib, xiyol yengillash-di. P. Qodirov, Yulduzli tunlar.

Antonimlari

ЮТОҚМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yutoqmoq
испытывать сильную жажду; истомиться от жажды;
2 испытывать сильный голод, голодать; yutoqib qolmoq сильно проголодаться.