zada

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

za-da

Etimologiyasi

ZADA: zada boʻl- feʼli tarkibida qatnashadi. Asli 'ur-' maʼnosini anglatadigan tojikcha zadan feʼlining (ТжРС,148) zad hozirgi zamon asosiga -a qoʻshimchasini (ТжРС, 543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, avval 'urilish' maʼnosini anglatib, keyinchalik 'bezish' maʼnosini anglatadigan boʻlgan (OʻTIL, I, 295).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. u — urilgan, zararlangan; ezilgan

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Ezilgan, abgor boʻlgan; biror nar-sadan bezillagan, yuragini oldirib qoʻygan. ◆ Men qishloqlardagi kambagʻallarning xaroba uylarini, paranjiga burkangan, xoʻrlab qoʻyilgan zada ayollarni.. eslayman. H. Nosi-rova, „Men oʻzbek qiziman“ . ◆ Dunyoham, inson-lar qalbi ham bugun Yovuzlikdan zada qoʻ-riqxonadir. A. Oripov, „Iillar armoni“ . ◆ Rikshalar isyon qildi, hayotdan zada, Hayotda ular, axir, tentirar behaq. Mirtemir .

Zada boʻlmoq Biror kimsa yoki narsadan qoʻrqib, hadiksirab, bezillab qolmoq. ◆ Dushman zada boʻlib qolgan. U daraxt shoxlari qimirlasa ham, sharpa gumon qshshb, bir ta-lay oʻq yogʻdiradi. Nazarmat, „Joʻrlar baland sayraydi“ . ◆ Rostini aytsam, tamaki tizish boshlangandan beri otamning avzoyidan yura-gim zada boʻlib qolgan. A. Koʻchimov, „Halqa“ .

Antonimlari

ЗАДА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

zada:
◆ zada boʻlmoq 1) быть отученным, терять охоту (что-л. делать); ◆ mushuk oshxonaga kirishdan zada boʻldi кошку отучили заходить на кухню; 2) получать отвращение; ◆ men bu doridan zada boʻldim мне опротивело это лекарство;◆ zada qilmoq проучить, отучить, отбить охоту.