darmon

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dar-mon

Etimologiyasi

DARMON Bu ot ПРСda [därman] shaklida keltirilib, 'dori', 'davolash' maʼnolarini    anglatishi    (215),    ТжРСda    darmon    shaklida keltirilib, 'dori', 'kuch', 'mador' maʼnolarini anglatishi (118), OʻTILda darmon shaklida keltirilib, 'quvvat', 'mador', 'kuch' maʼnolarini anglatishi (1, 211) aytilgan. Koʻrinadiki, bu ot oʻzbek tiliga tojik tilidan 'mador' maʼnosi bilan olingan. Bu otdan oʻzbek tilida darmonsizlik oti, darmonsnzlan- feʼli hosil qilingan, darmonga knr-darmoni quridi iboralari tuzilgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. jLojj — dori, davolash vositasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Tirik organizmdagi energiya-quvvat, mador, kuch. ◆ Qalam kuchi farmon bilan, Qilich kuchi darmon bshyun. Maqol . m ◆ Mana, xotinim yotib qoldi, yostiqdan boshini koʻtarishga darmoni yoʻq. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Meni oʻzingday baquvvat deb oʻy-laysanmi? Darmonim yoʻq, bolam, darmonim. S. Anorboyev, „Hamsuhbatlar“ .

Darmoni kelmoq Kuchi, madori yetmoq. ◆ Dard ketdi, darmon keldi. Maqol . ■■ ◆ Bozor imomning hurmati uchun yostiqdan bosh koʻ-tarmoqchi boʻldi, biroq darmoni kelmadi. S. Ayniy, „Doxunda“ . Darmoni (yoki darmondan) ketmoq Kuchsizlanmoq, bemador boʻlmoq. ◆ Dard kelganda darmon ketar. Maqol . n ◆ Oq-soqolning tizzasidan darmoni ketib, supa chetiga oʻtirib qoldi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Tanam-dan ketdi darmonim, Kuyib ketdi ustuxonim. "Gulnorpari" . Darmoni qurimoq Kuch-quvvat, madordan ketmoq, madorsizlanmoq. ◆ Orif-jonning darmoni qurib, oʻzini yostiqqa tash-ladi. S. Ahmad, „Saylanma“ . Darmon (yoki dar-monga) kirmoq Ahvoli, sogʻligʻi yaxshila-nib, kuch-quvvatga kirmoq, tetiklashmoq.

Can darmonga kirsangiz, yaxshi boʻlardi. Uz-lukib qolmaysizmi? S. Zunnunova, Gulxan. ◆ Shukur, ancha darmonga kirdim. S. Anorboyev, „Oqsoy“ . Darmon olmok, Kuch yigʻmoq, dam olib, ahvoli yaxshilanmoq. ◆ Eh.. koʻrkam orom-gohning Quchogʻida koʻp jonlar. Yangi oʻquv yiligacha Quvnab olur darmonlar. T. Toʻla .

2 koʻchma Yordam, koʻmak; ruhiy madad. ◆ Av-gustda gʻoʻzaga quyilgan suv hosilga darmondir. Gazetadan . ◆ Ikki ogʻiz iliq soʻzing ularga bir yil darmon boʻladi. Oybek, „O“ . v. shabadalar.

3 Chora, iloj; davo. Dard bergan dar-monini ham berar. Maqol. ◆ Dardini yashirgan darmon topmas. Maqol . m ◆ Dardiga darmon qidirdim, yorginam bir boqmadi. U. Ismoi-lov, „Saylanma“ . ◆ Goh shifo topamiz biz dorulardan, Goho muhabbatdan izlaymiz darmon. A. Ismoilov, „Yugurik nur“ .

Antonimlari

ДАРМОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

darmon

• Turkcha:derman

Ruscha _ru

darmon
1 сила, мочь; ◆ ~im yoʻq у меня нет сил, нет мочи; ◆ turishga ham ~ yoʻq я не в силах даже встать; ◆ oyogʻimda ~ qolmadi ноги больше меня не держат; я больше не в силах стоять на ногах; ◆ ~ga kirmoq оправиться, встать на ноги (после болезни); восстанавливать силы; ◆ ~im quridi я выбился из сил, я изнемог;
2 лекарство, целебное средство, снадобье; ◆ dardiga ~ boʻlmoq 1) исцелять (кого-л.) от (какой-л.) болезни; 2) пригодиться, понадобиться (для чего-л.);◆ dori-~ см. dori;
3 перен. поддержка, опора; ◆ Ikki ogʻiz iliq soʻzing ularga bir yil ~- boʻladi (Ойбек, «О. в. шабадалар») Пара твоих тёплых слов - поддержка для них на целый год.