tommoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tom-moq

Etimologiyasi

TOM- ' tomchi holatida tush-'. Sovuh tomchilar uning yuziga, boʻyniga t o m i b, gʻashini keltirardi (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asli tam— tarzida talaffuz qilingan

(ПДП, 425; Devon, II, 34; DS, 529); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: tam— > tâm—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Tomchilab oqmoq; chakka-chak-ka oqib turmoq, tushmoq, tomchilamoq. ◆ Xatga siyoh tomdi. Shimga yogʻ tomdi. Tomchi tomib boʻlguncha, daryo oqib oʻtadi. Maqol . ◆ Toma-toma koʻl boʻlur, hech tommasa, choʻl boʻlur. Maqol . ■■ ◆ Sovuq tomchilar uning yuziga, boʻyniga tomib gʻashini keltirdi. Oybek, „Quyosh qoray-mas“ . ◆ Koʻz yoshlari.. egarning qoshiga va otning yoliga toma boshlaydir. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Uning koʻzlaridan oppoq soqoliga qatra-qatra yosh tomar edi. A. Qahhor, „Ac-pop bobo“ .

Koʻzlaridan qon tomadi Oʻta gʻazabli holatni qayd etadi. ◆ Azim tajang bir qadam oldinga tashladi. Koʻzlaridan qon tomardi. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ . o. Ogʻzidan (yoki labidan, tilidan) bol (yoki asal) tomadi Nihoyatda shirin soʻz, xushmuomala. ◆ Kat-tadan-kichikka ogʻzidan bol tomib muomala qshyudigan xola negadir men bilan mwi uchida soʻrashib qoʻya qoldi. T. Alimov, „Dashshoʻ“ . ◆ Lablaringizdan bol tomadi, yonib turgan olovsiz. K. Yashin, Hamza. Yuzidan qon tomadi q. qon. [ ◆ Qishlogimiz] Odamlari shunaqangi xushbichimki, bir qarashdayoq suqingiz kira-di. Yuzlaridan qon tomadi. E. Raimov, „Ajab qishloq“ . Qamchisidan qon tomadi Oʻta zolim, qahri qattiq. ◆ Qiz avval qoʻrqdi, otasi uning Sidiqjon bilan soʻzlashib turganini emas, boqqa tushganini bilsa ham, terisiga somon tiqadi: bu xususda otasining qamchisidan qon tomar edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

Antonimlari

ТОММОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL

Feʼl

tommoq tommoq

Tillar

• Turkcha: damlamak

Ruscha _ru

tommoq
капать; падать каплями; qogʻozga siyoh tomdi на бумагу капнули чернила; toma-toma koʻl boʻlur погов. капля по капле образует озеро; соотв. терпение и труд всё перетрут; с миру по нитке - голому рубашка; * ogʻzidan bol tomadi см. bol; qamchisidan qon tomadi см. qamchi.