xat

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

xat

Etimologiyasi

a. خَطّ — chiziq; yoʻl; chegara chizigʻi; saf, qator; noma, maktub; yozuv; dastxat

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yozuv, yozilgan, chizilgan yoki oʻyib tushiril-gan belgilar; matn. ◆ Olim toshga oʻyilgan qadimiy xatni oʻqishga urindi. sht Xat ki-chikroq qogʻozda oʻlchovlik soʻzlardan iborat edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

2 Yozuvda ishlatiladigan grafik belgilar; harflar tizimi. ◆ Arabcha xat. Lotin xatini oʻrganmoq.

3 Biror xabar berish yoki fikr almashish maqsadida aniq manzilga asosan pochta or-qali yuboriladigan, matn yozilgan qogʻoz. ◆ Bir kupi pochtalon Ashurali otaga xat tut-qazdi: -Oʻgʻlingiz Kimsanboydan. T. Ashurov, „Oq ot“ .

4 Harflarni yozishdagi oʻziga xos us-lub, koʻrinish, yozuv xili. ◆ Uning xati xunuk. sht [Asar] Juda sifatli novvotrang qogʻozga nastaʼliq xatida koʻchirilgan. "UTA" .

5 Savod; harf tanish. ◆ [Imom:] Toʻgʻrisshsh aytsak, xatimiz yoʻq hisobida! Hamza, „Boy ila xizmatchi“ . ◆ Usta Moʻmin, rahmatlik, xat bilar edi, kitob koʻrib, bolaning otini Yod-gor qoʻydi. A. Qahhor, „Asror bobo“ .

6 Rayem i y qogʻoz, xujjat. Bunga tashki-lotlar va shaxslar oʻrtasidagi rasmiy ishga taalluqli boʻlgan xapiar, yozishmalar kiradi. "OʻTA".

7 Satr, miyera. ◆ Bilish uchun har qaysi sheʼrdan bir-ikki xat oʻqib koʻrish kerak edi. A. Qahhor, „Sarob“ .

Taloq xati Er-xotinning bir-biridan ajralishi haqidagi rasmiy qogʻoz, hujjat. ◆ Bir necha vaqtdan soʻng Homidning soxta ta-loq xati bilan eridan chiqqan qiz Komil-bekka beriladir. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Xat tortmoq 1) chiziq tortmoq, chizmoq; 2) koʻchma chek qoʻymoq, yoʻq qilmoq, daf qil-moq. ◆ Bu zolimning jabriga xudo oʻzi xat tortmasa, bandasi nevlaydi. Choʻlpon, „Kecha va kunduz“ . Xat qilib bermoq Oʻz mulkini birovga qonuniy yoʻl bilan rasmiylash-tirib bermoq, topshirmoq. ◆ Uyimni inter-natga xat qilib berdim. m ◆ Siz boylarning yer-mulklarini musodara qizish vaqtida eng yaxshi yerlarni ularning oʻzlariga xat qilib bergansiz. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . Xatga olmoq (yoki solmoq, bitmoq) Roʻyxatga kiritmoq. ◆ Mulkni xatga olmoq. n ◆ Bu uydagi hamma narsa xatga olingandan keyin, tashqariga chiqshchdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . Xatga tushmoq Roʻyxatga kiritilmoq. ◆ Xatga tushding — oʻtga tushding. Maqol . Yumaloq (yoki dumaloq) xat s.t. ayn. imzosiz xat q. imzosiz. ◆ "Kolxoz jun planini pul bilan toʻldirdi", degan mazmunda raykomga dumaloq xat yozib yubordi. A. Koʻchimov, „Halqa“ .

Sinonimlari

• noma

Antonimlari

ХАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

xat

Ruscha _ru

xat
1 письмо; ◆ baholi xat ценное письмо; ◆ zakaznoy xat заказное письмо; ◆ oddiy xat простое письмо; ◆ javob xati ответное письмо; ◆ yumaloq xat анонимное письмо; ◆ qor xat этн. шутл. письмо по случаю первого снега (посылается обычно друзьям с предложением устроить угощение; если адресат поймает вручающего, то угощение устраивает автор письма, а если нет - то адресат); ◆ qora xat (букв. чёрное письмо) извещение о смерти, гибели кого-либо из родных на фронте; ◆ xat boshi начало строки, красная строка; ◆ xat choʻp закладка в книге; ◆ xat tashuvchi письмоносец, почтальон, курьер, рассыльный; ◆ xat qilmoq написать и отослать письмо; ◆ xat yozmoq (или bitmoq) писать письмо, писать; ◆ xat yozishib turmoq переписываться, иметь переписку;
2 грамота; ◆ xat bilmoq быть грамотным; ◆ u xat bilmaydi он неграмотный;
3 записка; ◆ shu xatni prezidiumga uzatib yuboring передайте эту записку в президиум (собрания);
4 почерк; ◆ chiroyli xat красивый почерк; ◆ uning xati xunuk у него некрасивый почерк;
5 надпись; ◆ marmar taxtaga xat oʻymoq сделать надпись на мраморной доске (плите); ◆ ekrandagi xatni oʻqiyolmadim я не смог прочитать надписи (титры) на экране;
6 уст. черта, линия; ◆ xat tortmoq проводить линию;
7 уст. строка; ◆ ikki xat sheʼr две строки стихотворения;
8 список, опись; ◆ xatga olmoq (или solmoq, bitmoq) включить в список, описывать; записывать (куда-л.); ◆ mulkni xatga olmoq описывать имущество; ◆ xatga tushmoq попадать в список, быть записанным (куда-л.); быть описанным (об имуществе); ◆ xatga tushding - oʻtga tushding погов. попал в список - пропал (сейчас употребляется с шутливым оттенком);
9 разг. документ, свидетельство; ◆ taloq xat уст. свидетельство о разводе;◆ xat qilib bermoq оформить (что-л.) на чьё-либо имя (напр. свой дом на имя наследника);
10 обл. грядка; ◆ 

• xat ini olib, muhriga taqaldi (букв. он получил документ и дожидается печати) он находится при последнем издыхании (о больном).