Vikilug‘at:Andozalar

Kirish

Andoza nima?

Sahifalar yaratish jarayonini yengillashtirish uchun Vikilug'atda andoza mexanizmi ko'zda tutilgan bo'lib, ular — ko'p marotaba qo'llaniladigan tekst bo'laklaridan iborat. Bir marotaba yaratilgan va saqlangan andoza keyinchalik Vikilug'atdagi boshqa istalgan sahifa ichiga, xususan maqola, munozara sahifalari yoki boshqa andoza ichiga, osongina joylashtirilishi mumkin.

Shu bilan birga, andozalarni qo'llash to'g'risidagi ma'lumotni Vikilug'atda topish mumkin.

Andozalarni qo'llash siyosati

Andozalarni sahifalarning turli xil qismlarini rasmiylashtirishda keng ko'lamda qo'llash Vikilug'atni tahrirlash siyosatida ko'zda tutilgan.

Ushbu yondashuvning afzalliklari quyidagidan iboratdir:

• lug'atni rasmiylashtirishning bir xilligini ta'minlash (barcha maqolalar bir-biriga o'xshaydi);
• rasmiylashtirish jarayonini markazlashtirilgan tarzda boshqarish imkoniyati (rasmiylashtirishning ayrim elementi talablarga javob bermaydigan deb topilgan holda, unga tegishli andozani o'zgartirish lozim xolos, Vikilug'at mexanizmi kerakli o'zgartirishlarni barcha maqolalarda amalga oshiradi, bu esa qo'lda bajariladigan ishga bo'lgan enhtiyojni to'liq barham qiladi);
• bir qator operatsiyalarni avtomatlashtirish imkoniyati, xususan turkumlashtirish (masalan, =Oʻzbekcha= andozasi tegishli maqolani avtomatik tarzda Turkum:Oʻzbek tili turkumiga kirgizib qo'yadi);
• maqolani avtomatlashtirilgan tahlilini yengillashtirish imkoniyati (ilovalar/programmalarga aniq tizimlashtirilgan andozalardan ma'lumotni olish anchagina osondir).

Ushbu yondashuvning kamchiliklari quyidagilardan iboratdi:

• ishlatilayotgan andozalar bilan oldindan tanishib olish zaruriyati;
• andozalarni ishlab chiqish uchun ketilajak mashina vaqt harajati.

Andozalarni qo'llash

• O'z mazmuniga ko'ra andoza boshqa sahifalardan ajrab turmaydi: u HTML yoki wiki formatidagi istlangan matnni, hamda boshqa maqola va multimedia materiallariga havolalar, turkumga tegigishlilik ko'rsatkichlari va intervikilarni o'z ichiga olishi mumkin.

• Andozaning odatiy maqolalardan asosiy farqi uning nomidadir: andoza matnini ko'rib chiqish uchun uning nomiga Andoza: prefiksini (so'z oldi qo'shimchasi) qo'shish lozim va undan so'ng andoza nomini kiritish lozim, masalan:

Шаблон:unfinished

Шаблон:NEW

Шаблон:delete

Шаблон:stub

• Mos ravishda, barcha andozalar Vikilug'atning alohida nomfazosi, xususan Andozalarga taaluqlidir. Ya'ni, masalan, ru-ism andoza matnini ko'rib chiqish uchun qidiruv maydoniga Andoza:ru-ismni kiritish lozim. Agar qidiruv maydonida faqatgina ru-ism kitirilsa, tizim shu nomga taalluqli oddiy maqolani qidiradi va kutilganidek hech narsa topmay, uni yaratishni taklif etadi. Buni qilish kerak emasdir.

• Andoza ichiga qo'yish uchun (andozalar aynan ushbu maqsadda yaratiladi), andoza sahifasi matnida andoza nomini yozish (Andoza: prefiksisizni unitmang) va uni ikkilamchi sistemali (katta) qavslar ichiga joylashtirish lozimdir, masalan:

{{stub}}

• Andoza nomidagi belgi registri uning ma'nosini ajratishga xizmat qiladi. Xususan, masalan, stub va STub andozalari turli sahifalar bo'lib, bir biridan umuman ajralib turadi.
• Sahifaga andozaning mazmunini emas, balki unga havolani qo'yish uchun, quyidagini joylashtirish lozim:

[[:Andoza:andoza nomi]]

Masalan, [[:Andoza:ru-ism]] ni kiritilganda, Andoza:ru-ismga havola yaratiladi.

Shu bilan birga {{template}} ({{andoza}}) andozasini qo'llash ham mumkindir.

Parametrli andozalar

Umumiy qilib aytganda, andozalar - bir bo'lakni turli joylarda ko'p marotaba qo'llash uchun mo'ljallangan bo'lakdir. Biroq yanada ko'proq qulaylik maqsadida andozalarni chaqiruv parametrlari yordamida moslashtirish imkoniyati nazarda tutilgan. Andoza matnida ma'lum joylarni band qilib qo'yib, ushbu joylarda chaqirilishi lozim bo'lganda parametr orqali belgilanadigan o'zgaruvchan bo'laklar qo'yilishi (yoki qo'yilmasligi) mumkin. Andoza jismida bunaqangi joylar parametr nomi bilan belgilanib, bu uchlamchi katta qavslar ichida beriladi:

Matn1 {{{param1}}} matn2 {{{param2}}}

va h.k., bu yerda param1 va param2 — parametrlarning nomidir.

Shu jumladan, parametri ma'lum bir ishoraga ega bo'lgan (aytaylik, m va s) andozani chaqirish uchun (aytaylik, Andoza:unfinished nomli), andoza nomidan so'ng | belgisini qo'yish va ishorani keltirish lozim, ya'ni quyidagi konstruksiyani qo'llash lozim:

{{unfinished|m=1|s=1}}

Nomlangan va nomsiz parametrlar

Parametrlar ikki xil turdagi bo'lishi mumkin: nomlangan va nomsiz. Nomlangan parametrlarni qo'llashda ularning nomini andoza jismida hamda u u chaqirilayotgan maqola matnida aniq keltirish lozim.

Masalan, aytaylik Andoza:unfinished nomli andoza matnida «{{{asos}}}lar» satri bor. Agar sahifada Andoza:unfinished andozasini quyidagicha chaqirsak:

{{Andoza:unfinished|asos=talab}},

unda sahifada ushbu joyda quyidagi matni yuzaga keladi: «talablar» — o'zgaruvchan parametr («talab») andozaga «lar» satri orqali kiritilgan doimiy parametrga qo'shiladi.

Yana bir Alternativ uslub — nomsiz parametrlarni qo'llash. Bu holda andoza matnining o'zida parametrlar bir biridan raqami bilan ajralib turadi — ular chaqirilshdagi tartibi orqali. Aytaylik, NEW andozasi ichida 1 raqami ostida parametrni qo'llash nazarda tutilgan: {{падежи {{{1|}}} |nom-sg={{PAGENAME}} |nom-pl=? |слоги={{PAGENAME}} |род=?? }}

Ushbu holda andozani chaqirish osonroqdir:

{{NEW|en}}

Bu o'z nabatida andozasini chaqirayotgan sahifa matnida boshqalar bilan bir qatorda en kelishiklarini ko'rsatuvchi satrni keltirib beradi.

Nomlangan va nomsiz parametrlarni andozaning bir chaqiruvida ham birlashtirish mukin; bu holda nomlangan parametrlar raqamlashtirishda ishtirok etmaydi. Masalan, quyida holdagi chaqiruvda:

{{misol|matn|malif|nashr=jurnal|yil}}

parametrlar quyidagicha joylashtiriladi:

• {{{1}}} = matn
• {{{2}}} = muallif
• {{{3}}} = yil
• {{{nashr}}} = jurnal

Vikilug'atda mavjud andoza turlari

Foydalanuvchi tomonidan yaratilgan andozaning mo'ljallangan maqsadida ko'ra, ularni quyidagi guruhlarga bo'lsa bo'ladi:

1. Sahifani tezda yaratish andozalari — minimal urinish orqali tizimlashtirilgan sahifalarni boshlashga imkon beradi.
2. Etimologiya andozalari — so'zning kelib chiqishi tasnifini qo'yishga imkon beradi. (Andoza:?)
3. Turkum:Vikilugʻat:Andozalar:Rasmiylashtirish rasmiylashtirish, bezatish, formatlashtirish va h.k..
4. Navigatsion andozalar
5. Ma'lumotli xabarlarni ko'rsatuvchi (administratorlik) andozalari — sahifa mazmunining o'ziga xosligi to'g'risida, sahifani to'ldirish lozimligi yoki o'chirish kerakliligi bo'yicha ogohlantirishlar (ushbu andoza misoli — sahifa ostidagi ramkada keltirilgan habar).
6. Shartli andozalar — parametrda ko'rsatilgan ishoraga qarab, matn bilan bog'liq turli xil amallarni avtomatik tarzda barajrish imkonini beradi.

Alifbo andozalari

Qarang Vikilugʻat:Alifbo andozalari.

Vikipediyaga havola andozalari

Qo'llash:

{{wikipedia}}

Tizimli andozalar

Lug'aviy maqolalarning tashqi ko'rinishini bir xillashtirish uchun mo'ljallangan, ya'ni besaramjonlikga yo'l qo'ymaslik maqsadida, hamda rasmiylashtirishni markazlashtirilgan holda o'zgartirish va avtomatlashtirilgan holda tahlil qilish imkoniyatini beradi.

Misol andozasi

Ushbu andozani qo'llash to'g'risida ko'proq ma'lumot olish uchun bu yerga qarang.

O'zbek tilidagi misol

{{misol|Bu yerda misol matni.}}

1. so'z izohi ◆ So'z qo'llanilishining birinchi misoli. ◆ So'z qo'llanilishining ikkinchi misoli.

Manba andozalari

Quyida ma'lum bir manbalarni keltirishda qo'llaniladigan andozalar keltirilgan (to'liq ro'yxatni ko'rib chiqish uchun adabiyotla ro'yxatiga nazar tashlang).

Andoza	Manba
{{OʻTIL}}	Oʻzbek tilining izohli lugʻati.
{{OʻzTibbiyot}}	Tibbiy atamalar izohli lug'ati.
{{TTIL}}	Tilshunoslik terminlarining izohli lug'ati.
{{OʻTEL}}	Oʻzbek tilining etimologik lugʻati.

Yana qarang

• Yordam:Vikilugʻat tuzilishi
• Vikilugʻat:Turkumlar
• Vikilugʻat:Maqola