ajal
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]a-jal
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]arab. – vaqt oraligʻi; belgili muddat;
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]Oʻlim payti, qazo vaqti; oʻlim. ◆ Dard boshqa, ajal boshqa. Maqol. ◆ Qoʻrqqanni ajal quvlar. Maqol.
- Oʻz ajali bilan oʻlmoq Qazo vaqti yetib (boshqa sabablarsiz) oʻlmoq. ◆ Gulnorning oʻlimini ular gʻoyat sovuqqonlik bilan qarshilashga urindilar. Ular: -Gulnor oʻz ajalibilan oʻldi. Ajalga davo yoʻq, — deyishdi. Oybek, „Tanlangan asarlar.“
- Ajal(i) yetmoq Oʻlim soati. qazosi yetmoq. ◆ Qirq yil qirgʻin boʻlsa, ajali yetgan oʻladi. Maqol. ◆ Ajal yetsa, jon ayrilar bu tandan. "Murodxon. " ◆ Jallodlar zulmida ogʻir kun koʻrdim. Yetmayin ajalim, qutulib qoldim. Rustam.
- Ajal olsin (yoki tortsin, chaqirsin)! Andoza:qargʻ. Oʻlsin! Qurib ketsin!
- Ajalidan besh kun burun Kuni bitmasdan, qazosi yetmasdan, bevaqt. ◆ Oʻgʻriar teshib, oldimga chiqqanlarida, nima qilar edim? ..Men ajalimdan besh kun burun oʻlar edim. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar.“
- Ajal haydab kelgan ekan (yoki keldi) Biror joydan boshqa joyga borib, oʻsha yerda qazo topgan kishi haqida aytiladi. ◆ Ajal haydab keldi gulgun qoshima, Ketmassan qoʻlimdan bu zamon omon. "Shirin bilan Shakar".
- Ajal toʻnini bichmoq Oʻldirishga shaylanmoq, oʻlimi hozirligini koʻrmoq. ◆ Ajal toʻnin bichib, minganman otga. "Goʻroʻgʻli". ◆ Yovga kirmay botir, dushman sanchmaydi, Yov boʻlmayin ajal toʻnin bichmaydi. "Yusuf va Ahmad".
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
ajal
смертный час; смерть, кончина; ◆ ~ga davo yoʻq нет лекарства от смерти; ◆ oʻz ~i bilan oʻlmoq умереть своей смертью; ◆ uning ~i yetdi пришёл его смертный час, настал его конец; ◆ oʻyinchoqning ~i yetdi пришёл конец игрушке (т. е. ее сломали); Ajali yetmagan ekan, bela bechora sogʻ qoldi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Ему не суждено было умереть, бедный мальчик возвратился живым; ◆ ~ olsin seni! бран. чтоб тебе умереть (сгинуть)!; ◆ uni ~ tortdi, uni ~ chaqirdi пришла его смерть, он отправился на тот свет; ◆ uni ~ haydab kelgan ekan его пригнала сюда смерть, он приехал сюда за своей смертью (говорится о человеке, который куда-л, приехал и неожиданно там умер).