aralashmoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]a-ra-lash-moq
Feʼl
[tahrirlash]aralashmoq
Etimologiyasi
[tahrirlash]ARALASH- ’bir—birining orasiga kirib, birlashib ket-’.
Katta ukam juda kirishimli, qayerga borsa, odamlar bilan tezda aralashib k e t a d i.
Bu feʼl eski oʻzbek tilida ara otidan (Devon, I, 300) -la qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga ’birga’ maʼnosini ifodalovchi -sh qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; keyinchalik a unlilari ä unlilariga almashgan: (ora + la- = arala-) + sh- = aralash- > äräläsh-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Bir-biriga qoʻshilmoq. ◆ Ikki tomon qoʻylari aralashibketdi. n Koʻchalarda nayzabozlik jangi boshlanib.. yarim kechaga borganda, ikki tomon aralashib ketdi. A. Qahhor, „Oltin yulduz“ .
- Biror guruh, toʻda va shu kabilarga qoʻshilmoq, kirmoq. ◆ Oʻqimaydiyam, ishlamaydiyam bu takasaltanglar. Sen nimaga bularga aralashib qolding? w:"Yoshlik" . ◆ Odamlargaham aralashmay, bir chekkaga borib, boshini egib oʻtiraverdi. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Harom aralashgan turmushda baxt boʻlmaydi. S. Zunnunova, „Olov“ .
- Bosh qoʻshmoq; qotishmoq, qatnashmoq (gap, soʻz, ish va shu kabilarga). ◆ Noiloj mening ham aralashishimga toʻgʻri keldi. Gazetadan . ◆ \Yormat:\ Bu oilada nima sir oʻtsa, barchasi menga ayon. Toʻy, aza — barisiga aralashaman. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
4 Aloqa, munosabatda boʻlmoq; odamlarga qoʻshilmoq. ◆ Anvar oʻz tengi bolalar bilan oz aloqa qilar, ularga kam aralashar va ortiqcha oʻynab kulmas edi. A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon“ . ◆ Oqibatda mahallaga chiqib aralashib yurishdan ham tortildim. Gazetadan .
Sinonimlari
[tahrirlash]Qo'shilmoq, qorishmoq, birlashmoq, bosh qo'shmoq (ijobiy bo'yoq)
Burnini suq'moq (salbiy bo'yoq)
Antonimlari
[tahrirlash]OʻTIL
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
aralashmoq
1 смешиваться, перемешиваться; ◆ olomonga aralashib ketmoq смешаться с толпой;
2 вмешиваться, соваться, впутываться; ◆ gapga ~ вмешиваться в разговор; ◆ oʻzgalarning ishiga ~ вмешиваться не в своё дело;
3 принимать участие (в чем-л.); быть причастным (к чему-л.), быть замешанным (в чем-л.); ◆ u bu ishga aralashgan emas он не принимал участия в этом деле; он не причастен к этому делу;
4 быть общительным; ◆ u odamlarga aralashmaydi он не общителен, он не общается с людьми;
5 разг. путаться связываться, водиться (с кем-л.); ◆ yomon odamlarga aralashma! не связывайся с плохими людьми!