atamoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]a-ta-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]ATA- ’nom ber>-’. Yangi asaringizni nima deb atadingiz? Bu feʼl qadimgi turkiy tildagi ’ism’ maʼnosini anglatuvchi a:t otidan -a qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 199); oʻsha davrdayoq a: unlisi — ning choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (Devon, III, 267; DS, 66); oʻzbek tilida a unlilari ä unlilariga almashgan: a:t + a = a:ta- > ata- > ätä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Nom bermoq, ot qoʻymoq, nomlamoq. ◆ Shundan beri odamlar koʻprikni „Xotin koʻprik“ deb atashadi. T. Ashurov, „Oq ot“
◆ Yusufbek hoji [Kumushni].. „farishta“ deb atamoqqa ham hozir edi. Abdulla Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ - Deb tilga olmoq, yuritmoq; aytmoq. ◆ Bolalar uni [Tolibjonni] orqavarotdan Otquloq deyealar, oldida Ergash togʻa deb atashardi. Said Ahmad, „Jimjitlik“
◆ Axir, nima qilayotganini bshgmagan odamlarni kim deb atash kerak boʻlmasa? M. Mansurov, „Yombi“ - Tilga olmoq, aytmoq (kishi ismini). ◆ Xayriyatki, ismini atamadi, deb oʻyladi Yaxshiboyev, demak, hali umid borday. Murod Muhammad Doʻst, „Lolazor“ .
- Biror kishi, tarixiy voqea va shu kabilar uchun bagʻishlamoq, shunga moʻljallamoq. ◆ Ulugʻ bobokalonimiz xotirasiga atab amalga oshirilgan meʼmoriy ishlar bu bshshn tugab qolmaydi, albatta. Gazetadan .
◆ Oʻzbek oyimning qutidor, Oftob oyim va Oysha kampirga atab tiktirgan sarupolari ham bitdi. Abdulla Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . - din. ayn. bagʻishlamoq. ◆ Toleim qursin, deb yondim, kuydim. Folbinlarga bordim, azizavliyolarga nazr atadim. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
◆ Xudoyi ataganimizga bir yildan oshib qoldi. Neʼmat Aminov, „Qahqaha“ . - yord. fl. vazifasida. Hisoblamoq, demoq. ◆ Mard ataymiz, kimki tursa ahdu paymon ustida.. Habibiy .
iz du^
Sinonimlari
[tahrirlash]nomlamoq, yuritgan, deb atamoq, demoq
Antonimlari
[tahrirlash]Tarjimalari
[tahrirlash]OʻTIL
Feʼl
[tahrirlash]atamoq atamoq
Ruscha ru
atamoq
1 именовать, называть; давать имя, давать название;
2 предназначать (для кого-чего-л.), посвящать (кому-чему-л.); gazeta Konstitutsiya kuniga atab chiqarilgan газета выпущена ко дню Конституции, посвящена дню Конституции;
3 рел. назначать, предназначать (что-л. как жертвоприношение).