badargʻa
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
ba-dar-gʻa
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
^ BADARGʻA Bu ot asli tojikcha badar otiga (q.) oʻzbekcha -ga koʻshimchasi Qoʻshib hosil qilingan deyish mumkin, chunki badarva boʻl- katori badar oʻl- deb ham ishlatiladi. Xuddi shunday ishlatish tojik tilida ham mavjud: badar shudan - badarga shudan (ТжРС, 40). Har ikki shaklning maʼno asosi bir xil: 'ajratil-', 'quvil-'. ПРСda bu ot [bädrage\ shaklida yezilgan (61), goʻyo dr tovushlari oradigʻidagi a tovushi r tovushidan keyiiga kuchirilgan. Ushbu otga bu lugʻatda berilgan maʼno ham oʻzgacha: "1) provod;
' sopROvojdeniye, konvoirovaniye; 3) konvoy, eskorg" (61). Budagov lugatida ham shunga yaqin maʼno izohi berilgan (Andoza:ССТТН, I, 247). ТжРСda u ot "ssïlka, vïsshka, izgnaniye" maʼnosini (40), OʻTILda ham xuddi shunday maʼnoni (I, 71) anglatishi aytilgan. Maʼno izoxdaridan ayon oʻladiki, bu ot asli 'oʻz yurtidan boshqa uzoq yurtga jazo tariqasida °s on bilan olib borib qoʻyish' maʼnosini anglatadi, keyinchadik Umuman 'quvgʻin qilish-' maʼnosini ham anglata boshlagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
\f. ajj-u — kuzatish; kuzatib boruvchi| 1 Oʻz vatani (yurti)dan boshqa joyga surilish, haydalish, quvgʻun.◆ Ayriliqustiga endi badargʻasi ham chiqdi. S. Abdulla, Mav-lono Muqimiy.
- Badargʻa boʻlmoq Biror sabab, majburiyat bilan oʻzga yurtlarda surilib yurmoq; oʻz joyidan boshqa joyga haydalmoq.◆ Otasi bechora boʻlsa, qancha vaqt el-xalqdan nomus qilganidan allaqanday shaharlarga badargʻa boʻlib, yaqinda keldi. Hamza, Paranji sir-lari.◆ Badargʻa boʻp chiqdik yurtu qalangdan, Tutashib oʻt chiqar sening tanangdan.. "Erali va Sherali". Badargʻa qilmoq Oʻz joyidan boshqa joyga haydab yubormoq, quvgʻun qilmoq.◆ Koʻp xalqlar oʻz vatanidan badargʻa qshshndi. "Sharqyulduzi".
2 huq. Sud hukmi bilan boshqa yerga yuborish; koʻchirish, surgun.
Sinonimlari[tahrirlash]
Antonimlari[tahrirlash]
БАДАРҒА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari[tahrirlash]
badargʻa