basharti
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]ba-shar-ti
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BASHARTI Bu shart bogʻlovchisi asli ba ishrte ki shakliga ega (ТжРС, 452); oʻzbek tiliga tojikcha ba old qümakchisini (ТжРС, 39) 'talab-takliflar’ maʼnosini anglatadigan arabcha shart otiga (ARS, 399) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, oxiriga aniklik maʼnosini ifodalaydigan e(i) yoyi vaxdatni ("Fors tili", 113) qoʻshib tuzilgan. Asli 'sharti shuki' maʼnosini anglatib (ТжРС, 452), oʻzbek tilida 'agar', 'mabodo' maʼnosini ifodalaydi (OʻTIL, I, 87).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
(ba + a. J= - talab, sha-roit
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]shart bog'l. Shart ergash gapli qoʻshma gaplarda ergash gapni bosh gapga bogʻlash uchun xizmat qiladi va shart maʼnosini kuchaytiradi; vazifasiga koʻra "agar", "agar-da", "mabodo", "bordi-yu", "magar" soʻzlariga toʻgʻri keladi.◆ Basharti yoʻldan adashsam, qoʻlga tushib qolishdan qoʻrqdim. Gʻayratiy. ◆ Yoʻq, — dedi bek, — men bu ishga, basharti koʻnganimda ham, qizingizdan yashirmayman. . Qodiriy, „Oʻtgan kunlar.“ ◆ Basharti kanizingiz uyalmasalar, bizning ham bir amrimiz bor: amr qilsak, uyalmasmikinlar? A. Qodiriy, „Mehrobdan chayon.“
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]БАШАРТИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]basharti