что

Vikilug‘atdan olingan

Ruscha (ru)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

что

Aytilishi

Etimologiyasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

что I, чего, чему, чем, о чём мест.
1 вопросит. и относит. nima, qanday narsa, nima boʻldi; ◆ чего ты хочешъ? sen nima xohlaysan?; ◆ ~ с тобой? senga nima boʻldi?; ◆ ~ случилосъ? nima boʻldi?; nima hodisa roʻy berdi?, nima gap?; ◆ ~ это такое? bu nima?, bu qanday narsa?; ◆ чему вы смеётесъ? nimaga kulyapsiz?; ◆ чем вы недовольны? nimadan norozisiz?; ◆ о чём вы говорите? nimalar deyapsiz?, nimalar haqida gapiryapsiz?; ◆ я знаю, ~ случилось nima boʻlganini men bilaman; ◆ ~ самое удивительное, он остался невредим eng ajablanarlisi shuki, u shikastlanmadi;
2 вопросит. в знач. сказ. qanday, qay ahvolda, qanaqa; nima; ◆ ~ больной? kasalning holi qanday?;
3 вопросит. в знач. частицы nima (umumiy va kuchaytiruv savoli); ◆ ~, он заболел? nima, u kasal boʻldimi?; ◆ ~, у вас такой же прекрасный голос? nima, sizning ovozingiz ham shunaqa yoqimlimi?;
4 вопросит. в знач. нареч. nima uchun, nega, nima sababdan, nimaga; ◆ ~ ты задумался? nega sen oʻylanib qolding?; ◆ ~ он не идёт? nima uchun u kelmayapti?; ◆ ~ вы всегда спорите? nima uchun sizlar har doim bahslashasiz?; ◆ ~ так? nima uchun shunday?;
5 вопросит. и относит. разг. qancha; qancha boʻlsa ham, boricha; ◆ ~ стоит книга? kitob qancha (necha pul) turadi?; ◆ ~ было сил kuch boricha; ◆ бежать ~ есть духу kuchi boricha yugurmoq;
6 nima, qanday, qanaqa (shubha, inkor ifodalashda aytiladi); ◆ ~ в этом толку? bunda nima (qanday) foyda bor?; ◆ ~ тут хорошего? buning nimasi yaxshi ekan?; ◆ ~ пользы? nima (qanaka) foyda?;
7 неопр. разг. qaysi, qaysiki, biror narsa, biror hodisa; ◆ если ~ случится или чуть ~ случится biror hodisa (yuz bergudek) boʻlsa; ◆ чуть ~ - сразу сообщи biror narsa boʻlsa, tezda xabar ber;
8 hammasi, barchasi, juda koʻp; istisnosiz; nima boʻlsa ham; ◆ чего там только не было! u yerda nimalar yoʻq edi! (hamma narsa bor edi); ◆ ~ угодно nima xohlasang, xohlagan narsang (hammasi bor);◆ ~ придётся nima boʻlsa ham, qanday boʻlsa ham;
9 относит. qaysi, qaysiki; ◆ дом, ~ стоит на углу (qaysiki) burchakda turgan uy;
10 вопросит. nima, nima-nima, nima gap, nima deding; nima kerak; ◆ Подойди поближе.- Что? Yaqinroq kel.- Nima?, Nima gap?, Nima deding?; ◆ 

  • а ~? разг. nima, nima qildi, nima boʻpti, nima qipti (nima qilibdi);◆ Ты хочешь ехать?. - А ~? Sen ketmoqchimisan?- Nima qildi?, Nima boʻpti?; ◆ к чему? разг. nimaga?, nima sababdan?, nima uchun?; ◆ к чему ты мне это говоришъ? nima uchun sen menga bularni gapiryapsan?; ◆ к чему бы это? bu yaxshilikkami yoki yomonlikkamikan?; ◆ на ~ разг. nega (nimaga, nima uchun) kerak; ◆ на ~ мне эти деньги? bu pullar menga nega kerak?; ◆ на ~ (уж) разг. qanchalik... boʻlsa ham (boʻlmasin); ◆ уж на ~ он упрям, но и его уговорили qaysar boʻlmasin, uni ham, bari bir, koʻndirishdi; ◆ не к чему keraksiz, foydasiz, hojati yoʻq; ◆ не к чему тебе туда идти u yerga borishingin hojati (foydasi) yoʻq; ◆ ни за ~ разг. hech, sira, aslo; ◆ ни за ~ или ни за ~ ни про ~ разг. bekordan-bekorga; he yoʻq, be yoʻq; ◆ ни к чему keraksiz, darkori yoʻq, hojati yoʻq; ◆ отправляйся домой, здесь ты ни к чему uyingga ketaver, bu yerda sening keraging yoʻq; ◆ ни при чём разг. daxli yoʻq, aloqasi yoʻq; ◆ мы тут ни при чём bizning bu ishga daxlimiz yoʻq; ◆ при чём разг. nima daxli (aloqasi) bor; ◆ при чём тут я? mening nima daxlim bor?; ◆ ни при чём остаться разг. ikkala qoʻlni burniga tiqib qolmoq; ◆ ни с чем остаться (вернуться, уйти) quruq qolmoq, natijasiz qolmoq (qaytmoq, ketmoq); ◆ с чего разг. nima uchun, nima sababdan, nimadan, qayerdan; ◆ чего там! разг. nima degan gap! arzimagan narsa!; {{tarjmisoli|чего-чего нет (у кого или где) прост. nimalar yoʻq (har narsa bor, moʻl-koʻl); ◆ ~ делать! noiloj, iloji(miz) qancha; ◆ ~ до ... ga qolsa,... ga kelganda; ◆ ~ до меня, то я согласен menga qolsa, (men) rozi emasman; ◆ ~ ж (же) разг. nima ham deyar edik; ◆ ~ ж, ты прав nima ham deyar edik, sen haqsan; ◆ ~ за разг. 1) kim, qanday, qanaqasi; ◆ ~ что за человек приехал? kelgan odam kim? qanday odam keldi?; ◆ ~ за ерунда? bu qanday bemani(garchi)lik?; 2) qanday (naqadar) ajoyib; ◆ ~ за день? qanday ajoyib kun!; ◆ ~ за уха! qanday mazali (ajoyib) baliq shoʻrva!; ◆ ~ ни (на) есть прост. boricha, eng; ◆ ~ ни (на) есть лучший eng yaxshisi; ◆ ~ и говорить разг. nimasini aytasan (aytasiz); ◆ факты, ~ и говорить, упрямая вещь dalillar, nimasini aytasan, qaysar narsa; ◆ ~ к чему разг. biror narsaning mohiyati, ma'nosi, nimaligi; ◆ знает, ~ к чему mohiyatini tushunadi (biladi), hammasiga aqli yetadi; ◆ ~ ли разг. shekilli, -mikin, -mi; ◆ пойдём, ~ ли? borsakmikin?, boramiz?, boramiz shekilli?; ◆ ~ ты! (вы!) qiziqmisan! (qiziqmisiz!).


что II союз
1 -ki; ◆ досадно, ~ ты опоздал afsuski, sen kechikding; ◆ такой тяжёлый, ~ не поднять shunday ogʻirki, koʻtarib boʻlmaydi; ◆ он сказал так тихо, ~ никто не услышал u shunday sekin aytdiki, hech kim eshitmadi;
2 разг. -dek, -day, xuddi, oʻxshash, bamisoli; ◆ глуп, ~ пень toʻnkadek ahmoq;
3 sayin, sari; ◆ ~ ни день, растёт движение за мир kun sayin tinchlik uchun kurash kuchayib bormoqda; ◆ ~ ни город, то норов, ~ ни деревня, то обычай см. норов;
4 bari bir farqi yoʻq; nima boʻlsa, shu; ◆ ~ ты пойдёшь, ~ я - всё равно sen borasanmi, men boramanmi - farqi yoʻq; sen borsang ham, men borsam ham - bari bir; ◆ 

  • что бы (что б) qani endi; ◆ что бы дождик перестал! qani endi yomgʻir toʻxtasaydi!

Sinonimlari

Antonimlari

Tarjimalari