betoqat

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

be-to-qat

Etimologiyasi

BETOQAT Bu ravish 'yoʻq' maʼnosini ifodalaydigan tojikcha be- old koʻshimchasini (ТжРС, 544) 'sabr-chidam' maʼnosini anglatadigan arabcha tokat otiga (ARS, 485) qoʻshib hosil qilingan (ТжРС, 66); 'sabr-chidamsiz maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 106). Oʻzbek tilida bu ravish bilan betotsatlan- feʼli yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[be.. + toqat| Toqati yoʻq, sabr-toqat qilib, bardosh berib tura olmaydi-gan; toqatsiz, chidamsiz.◆  Betoqat odam, m Baʼzi bir betoqatlar kastryul-qoshiqlarni taqillatadi. P. Tursun, Oʻqituvchi.◆  U betoqat, intizor koʻzlari yolgʻizoyoq soʻqmoqda. "Sharq yulduzi".◆  Sevargul boru borligʻida be-qaror bir hadik kezayotganini his etib, betoqat ortiga 6ypwidu. N. Qilichev, Chigʻiriq.

Betoqat boʻlmoq 1) sabr-toqati tugab, toqati toq boʻlib hayajonlanmoq.◆  Nigoraning koʻz qorachiqlari kengaydi. hayajondan betoqat boʻla boshladi. S. Anorboyev, Oqsoy; 2) ortiq darajada bezovta boʻlmoq, oʻzini u yoq-bu yoqqa urib toʻlgʻanmoq.◆  Oyotm ogʻrib, kechasi bilan betoqat boʻlib chiqdim. yaya ◆ Boboqul ota yotgan joyida uzoq yoʻtaldi, soʻng oʻpkasi qisib, xirillay boshladi. Betoqat boʻlib, koʻrpani ochib tashladi. S. Anorboyev, Oqsoy. Baʼzi' Kywiapu◆  isitmasi koʻtarilib, (A6yJ betoqat boʻlardi. Mirmuhsin, Qahramonnoma.

Antonimlari

БЕТОҚАТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

betoqat

OʻTIL

Ruscha _ru

betoqat
нетерпеливый; потерявший терпение, не имеющий сил переносить, терпеть (что-л.); беспокойный; // нетерпеливо, с нетерпением; беспокойно; ◆ betoqat boʻlmoq испытывать или проявлять нетерпение; сильно беспокоиться, волноваться; ◆ oyogʻim ogʻrib, kechasi bilan betoqat boʻlib chiqdim от боли в ногах всю ночь мне было не по себе; ◆ betoqat qilmoq заставлять (кого-л.) испытвать нетерпение; причинять беспокойство; ◆ issiq odamni betoqat qilayapti жара донимает;◆ betoqat kutmoq ждать с нетерпением.