birin-ketin
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]bi-rin—ke-tin
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BIRIN-KETIN ’biri ketidan biri’, ’ketma-ket’ Mehmonlor birin-ketin tarhalishdi. Bu juft suz tarkibidagi birin, ketin qismlari hozirgi uzbek tilida mustaqil ishlatilmaydi; birin, ketin suzlari bir soniga va ket oʻrin otiga qadimgi joʻnalish kelishigining -(i)n qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilin-gan: (bir + in) - (ket + in) = birin-ketin.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]rvsh. Birining ketidan biri, ketma-ket, orqama-orqa; navbat bilan.◆ Kambagʻallar birin-ketin pastga tu-shishdi. K. Yashin, Hamza.◆ Majlis tugab, odamlar idoradan birin-ketin chiqa bosh-ladilar. P. Tursun, Oʻqituvchi.◆ Elmurod orqasiga burilib, Latifiy bilan Arab-boyning birin-ketin kelayotganini koʻrdi-da, gazablandi. P. Tursun, Oʻqituvchi.◆ Artilleriya.. dushman okoplarini, oʻt ochish nuq-talarini birin-ketin tor-mor qilmoqda edi. A. Qahhor, Oltin yulduz.◆ Olma-oʻrik va shu kabi tar mevalar ham birin-ketin pishib, odamlarning ogʻzilariga tegdi. K. Yashin, Hamza.
Sinonimlari
[tahrirlash]Galma-gal
Antonimlari
[tahrirlash]БИРИН-КЕТИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]- Turkcha: ardarda