bismilloh

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bis-mil-loh

Etimologiyasi

Arabchadan – Allohning ismila.
"Bismilloh" so‘zi Bi-ismi-llāhi-rRoḥmāni-rRoḥīymⁱ (Mehribon va Rahmli Allohning nomi bilan) so‘zining Arabchadaki qisqartmasi erur.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Qurʼon suralarining va umuman eski kitob, hujjat, xat va shu kabilarning "Allohning nomi bilan" maʼnosidagi boshlanish iborasi ("bismillohi rahmonir rahiym") tarkibidagi soʻz. ◆ [Asad qori:] Boshidan oʻqiyotibman, taqsir. — Qozi Asad qoriga jahl bilan oʻqraydi: -Bismillosi qani? Mirzakalon Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ ◆ Uni shayton, ha-ha, zavoddagi masterovoylar bilan bismillosi yoʻq kitoblar aynitdi! Komil Yashin, „Hamza“ ◆ Bismillo, deb Avazxon Shivirladi Gʻirotga „"Nurali"“
2. s. t. Biror ishga kirishishda, xususan ovqat yeyishni boshlashda aytiladigan soʻz. ◆ Mirzakarimboyning xotini, harsillab-gursillab, narvonchaning har pogʻonasiga qadam qoʻyganda, "bismillo"ni takrorlab, aravaga oʻtirdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ ◆ Og‘zidagi nosini tupurib, "bismillo" deganicha, shimining pochasini shimarib, ketmon bilan oʻraga tushdi. Said Ahmad, „Saylanma“
3. koʻchma s. t. Biror ishning avvali, boshlanishi, muqaddimasi, debochasi. ◆ [Mirzaraim Masturaga:] Pul hali somon.. boʻlib qoladi. Bu hali bismillosi-da. Hamza, „Yallachilar ishi“ ◆ Bu gal ziyofatning bismillosi saryogʻ palovdan boshlanyapti. "Sharq yulduzi" ◆ Uni [sheʼrimni] ranjitmaslik uchun.. ushbu kitobimning bismillosini ham sheʼr bilan boshladim. Shukrullo, „Javohirlar sandigʻi“
   Olishda — bismillo(h), berishda — astagʻfurullo - qarz olishni yaxshi koʻradigan, ammo qaytarishni yomon koʻradigan odamga nisbatan ishlatiladi.

Antonimlari

БИСМИЛЛОҲ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

bismilloh

Tillar

• Osetincha: Хатиргæнагæдæр æма тæрегъæдгæнагæдæр Хуцауи номæй
• Turkcha: bismillâh
• Chuvashcha: Ырăран ырă, çырлахуллăран çырлахуллă Турă ятне асăнса! yoki Хăйĕн ырăлăхне мĕн пур чуна паракан, таса чун-чĕреллĕ çынна ĕмĕрхи асапран çăлакан Турă ячĕпе! yoki Песмелях, Турӑ щырлах! yoki Пӗсмӗлле, Турра шӗгӗр!

Ruscha _ru

bismillo(h)
1 рел.: ◆ bismillo(h)-ir-Rahmon-ir-Rahim во имя Аллаха, Милостивого и Милосердного (начальные слова суры Корана, ставшие формулой, употерблявшейся в начале книг, писем, документов и т. п.);
2 межд. бисмилла (возглас, произносившийся обычно перед началом любого дела, работы или перед едой);
3 перен. разг. начало, зачин (чего-л.).