boʻyamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻ-ya-moq

Etimologiyasi

BOʻYA- ’rang ber-’. Darvozani koʻkish rangga b oʻ-ya d i k. Bu feʼl qadimgi turkiy tildagi ’rang’ maʼno — sini anglatgan boy otidan -a qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, II, 179); oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga al— mashgan: boy + a = boya- > boyä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Rang bermoq, boʻyoq surtib bezamoq.◆  Xonaning shifti va devorlari koʻhsiz, lekin yaltiroq boʻyoqlar bilan boʻyalgan. O. Yoqubov, Er boshiga ish tushsa.◆  Sochi erkakcha qirqilgan.. labini shundogʻam boʻya-ganki, xuddi pomidor tiiiab kelayotganga oʻxshaydi. S. Ahmad, Saylanma.

2 Biror narsa bilan qoplab, tusini oʻzgartirmoq, boshqa tusga kiritmoq.◆  Chang butun mahallani: tomlarni ham, devorlarni ham, suvsizlikda qaqrab qolgan yakkam-duk-kam daraxtlarni ham bir xshgdagi jonsiz, oqishrangga boʻyardi. A. Muxtor. Opa-singillar.

3 Belamoq, bulgʻamoq, botirmoq.◆  Poʻlat ota, koʻkragi qip-qizil qonga boʻyalib, gurs etib yiqildi. K. Yashin, Hamza.◆  Oʻtlarini boʻyamas tabarruk qonga, Tuproqni muqaddas rangga boʻyamas. X. Davron, Qaqnus.

4 koʻchma Buzib, oʻzgartirib yoki yomon to-monlarini yashirib, yaxshi tomondan koʻrsatmoq; pardoz bermoq.◆  Haqiqatni boʻyamoq. shsh◆  Gʻofir boʻlsa, barcha soʻzlarim Murotali-ga maʼqul boʻlayotir, deb koʻnglidan oʻtkazdi-da, Oyqiz bilan boʻlgan suhbatini anchagina boʻyab koʻrsatdi. Sh. Rashidov, Boʻrondan kuchli.◆  Koʻplab aytding soʻzingni, Lekin boʻyab aytmading. "Sharq yulduzi".

</a>Koʻz boʻyamoq q. koʻz.

Antonimlari

БЎЯМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL

Tillar

• Turkcha: boyamak

Ruscha _ru

boʻyamoq
1 красить, окрашивать; ◆ koʻylakni boʻyamoq выкрасить платье; ◆ oyna-eshiklarni boʻyamoq красить окна и двери;
2 пачкать, марать;
3 перен. замазывать, скрывать (какие-л. факты или обстоятельства); приукрашивать; ◆ koʻz boʻyamoq втирать очки, замазывать глаза (кому-л.); boʻyab koʻrsatmoq приукрашивать, лакировать (действительность, факты и т. п.).