burgut
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)burgut I
[tahrirlash]Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]bur-gut
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BURGUT ’eng katta yirtqich ovchi qush’. B u r g u t oʻz oʻljasini changaliga olib havoga koʻtarildi. Bu ot qadimgi turkiy tildagi ’qayir-’, 'burma hosil qil-’ maʼnosini anglatgan bür- feʼlining ’changali bilan ushla-’ maʼnosidan kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi —gü qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shakliga -t qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan (ЭСТЯ, II, 300); oʻzbek ti — lida ü unlilarining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: (bür-+ gü = bürgü—) + t = bürgüt > burgut.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Qarchigʻaysimonlar (lochin-simonlar) oilasiga mansub katta yirtqich ovchi qush.◆ Burgut — ancha yirik, chaqqon va kuchli qush. "Fan va turmush".◆ Xalqimizda burgutning kuchi — qanotida, odamning kuchi — doʻspiigida, degan gap bor. Gazetadan.
- Burgut boqish qilmoq Taʼsirchan, oʻtkir qarash qilmoq, tikilib qaramoq.◆ Bobom burgut boqish qilib menga qaradilar. S. Ahmad, Yulduz.
2 koʻchma Yirtqich, yovuz (odam haqidaL ◆ Oʻzi muloyim koʻringani bilan, changalidan chayon ham omon chiqolmaydigan burgut bu qori! I. Rahim, Chin muhabbat.◆ Xotinlarning erkiga chang solgan bir burgutdan xayrli bir ish kutish mumkinmi? Gazetadan.◆ Men kabutar boʻlsam, ul bir burgutdir, Men mushtipar boʻlsam, ul bir yigitdir. "Malikai ayyor".
3 koʻchma Jasur, qaytmas, epchil. Mirzo, siz sarkarda Yoqubbekning burgupiari bilan soʻl qanotda borsangiz. Mirmuhsin, Meʼmor. Ish koʻrsatmay oʻlish nomard ishidir, Bur-gupʼshrim, kelib bergin maslahat. "Nurali".
burgut II
[tahrirlash]Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]bur-gut
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]astr. Osmon ekvatori atrofida Delfin, Qavs, Dalv yulduz turkum-lari oraligʻida joylashgan yulduzlar tur-kum i.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]БУРГУТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]burgut