chaplamoq

Oʻzbekcha (uz)

chaplamoq 1

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

chap-la-moq

Etimologiyasi

CHAPLA— ' pala—partish surka-, yopishtir-'. Gʻiyo-siddinning oq qilinishiga sabab .. yuziga kuya ch a p -l a b, eshakka teskari mindirib bozorda sazoyi qilingani boʻldi (Sayid Ahmad). Qadimgi turkiy tilda chalpla— tarzida talaffuz qilingan bu soʻz (ДС, 137) asli chalp tovushga taqlid soʻzidan —ï qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga 'takror' maʼnosini ifodalovchi —la qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; keyinchalik ï undisi talaffuz qilinmay qoʻygan, shundan soʻng qator kelib qolgan lpl undoshlaridan birinchi l undoshi talaffuz qilinmay qoʻygan, oxiri a unlilari ä unlilariga almashgan: (chalp + ï = chalpï-) + la = chalpïla-> chalpla— > chapla— > chäplä—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

ayn. chapmoq 1. ◆ Onasi uni choʻmiltiradigan boʻlsa, ertalabdan boshiga qatiq chaplab koʻyardi. S. Ahmad, „Saylanma“ .

2 Kaftiga olib urib yopishtirmoq. ◆ ..yi-git molxona devoriga loy chaplay turib, qayligʻiga oʻtli-oʻtli qarab qoʻyadi. "Yoshlik" .

Qora boʻyoq (yoki loy, qora, qorakuya) chaplamoq Oʻta yomon qilib koʻrsatmoq, sal-biy baho bermoq. ◆ Oʻrtoq Parpiyeva jiz-zakilik qilib, avtorlarni qattiq nishonga olgan, ularga qora boʻyoqlarni chaplab tash-laganlar. "Mushtum" . Otamurod chuqur tin oldi: xudo berdi unga. Boshlandi endi. Rosa diydiyosini aytadigan boʻldi. Toza qora chap-laydi. M. Mansurov, Yombi. ◆ Tanqid qilishga hammamiz ham usta. Kimyoning yuziga qorakuya chaplash ham insofdan emas. S. Nurov, „Nar-von“ . ◆ Tashidni moiu omuui, kora cypmuui, loy chaplash deb tushunmaslik kerak. Gazetadan .

chaplamoq II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

chap-la-moq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Chap tomonidan yoki chap berib oʻtmoq.

◆ Otabek ikkinchi bekatdan yoʻlni chaplab, Toshloq darvozasi orqali yana qaytib Margʻilonga kirgan edi. A. Qodiriy, „Oʻtkan kunlar“ .

Antonimlari

ЧАПЛАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

chaplamoq I
= chapimoq.

chaplamoq II
брать влево; chaplab oʻtmoq обходить слева; обходить (объезжать) стороной.