choʻmmoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]choʻm-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]CHOʻM- 'suyuqlikka, yumshoq narsaga bot- | botir-'. Saodat .. oh choyshablar orasiga kirib, par yostihha ch oʻ m d i (Ibrohim Rahim). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl chom— (ДС, 153) va chöm- tarzida (ДС, 155) ikki xil talaffuz qilingan. Mahmud Koshgʻariy lugʻatida bu feʼl besh oʻrinda chom— shaklida (Devon, II, 34, 89, 124, 211, 241), uch oʻrinda chbm-shaklida (Devon, II, 34; I, 381, 394) yozilgan. Hozirgi oʻz — bek tiliga bu feʼl chom— shaklida yetib kelgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Suyuqlikka, suvga yoki yumshoq narsaga botmoq, choʻkmoq, koʻmilmoq. ◆ Suvga choʻmmoq. n ◆ Saodat.. ich koʻylagiga bir oz atir sepib olgach, oq choyshablar orasiga kirib, paryostiqqa choʻmdi. I. Rahim, „Ixlos“ . ◆ Bir kun tomchi boʻlib, abadiyat Dengiziga choʻmib ketaman. Uygʻun .
2 koʻchma Berilmoq, koʻmilmoq, botmoq. ◆ Xayolga choʻmmoq. tt Munchoq koʻzlaringni ti-kib turarding, Choʻmsam xayollarga goho, kak-ligim. A. Oripov . ◆ Xayolga choʻmgan kishiga oldidagi haqiqatdan yiroqlarda boʻlgan xayoliy hur-gʻilmonlar ortiqcha lazzatlik-dir. A. Qodiriy, „Kichik asarlar“ .
3 Yuzaga kelmoq; qaror topmoq; choʻkmoq. ◆ Yodgor jiddiy sukunat choʻmgan zalga qarab qoʻydi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .
4 koʻchma Koʻmilmoq, qoplanmoq. ◆ Qiygʻos gulga choʻmar har bitta ogʻoch. "Saodat" . ◆ Abror oy nurlariga choʻmgan sahrodan qaytayotib, oʻzini xuddi.. oy sathida ketayotgan odamdek his etdi. O. Muxtor, „Egilgan bosh“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ЧЎММОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]OʻTIL
Ruscha ru
choʻmmoq
прям. и перен. погружаться, окунаться; утопать; ◆ xayolga ~ погружаться в мысли или в раздумье; ◆ shohi-atlasga ~ утопать в шелках; ◆ koʻz yoshiga ~ обливаться слезами.