choʻp

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

choʻp

Etimologiyasi

{{OʻTEL|III|CHOʻP Bu tojikcha ot asli choʻb tovush tarkibiga ega boʻlib (ТжРС, 448), oʻzbek tiliga b tovushini p tovushiga almashtirib olingan; tojik tilida 'daraxt' maʼnosini, oʻzbek tilida esa 'ingichka novdaning parchasi' maʼnosini anglatadi (ТжРС, 448; OʻTIL, II, 387).

f. i_>— daraxt, yogʻoch; xoda; has-sa

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Novda, shox boʻlagi; ingichka, uzun tarasha, yogʻoch parchasi. ◆ Ota uzun choʻp bilan shisha tubini kovlashtira turib, savolomuz tikildi. "Yoshlik" . ◆ Davron togʻa yaktagi yoqasidan zirk daraxti choʻpidan yoʻnilgan tishkovlagichni olib.. tish kovlashga tush-di. N. Aminov, „Qahqaha“ .

2 Biror maqsad uchun maxsus tayyorlan-gan tayoq(cha). ◆ Nogʻora choʻp. Langar choʻp. Gugurt choʻpi. m ◆ [Nogʻorachi] Nogʻora choʻpi bilan nogʻorani emas, xuddi oʻziga oʻxshash bir yigitning qalbini savalaganini bilmay qoldi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

3 Molga ovqat boʻladigan quruq oʻt, xas-xashak (beda, pichan va sh. k.). ◆ Uy egasi Mu-qimiyni yotqizib, dargʻaning otiga yana picha choʻp solgach, koʻcha eshikni tambalab, oyoq uchida ichkariga kirib ketdi. S. Abdulla, „Mavlono Muqimiy“ .

4 Oʻsimlik, giyoh. ◆ Norinda suv bor ekan, Choʻllar suvga zor ekan. Choʻp bitmagan biyobon, Suv kelsa, gulzor ekan. "Qoʻshiqlar" . ◆ Men bu kun doʻstlarimga afsus-nadomat bilan Yerga choʻp qadamagan amirlardan soʻylayman. A. Oripov .

Arining iniga choʻp suqmoq Tinch holatni buzib, oʻziga zarar qilmoq. ◆ Oxir-oqibat, zan-gʻarning qilib yurgan ishini qarang. Arining iniga choʻp suqadi-ya. A. Koʻchimov, „Halqa“ . Koʻ-ziga choʻp solmoq (yoki tashlamoq) q. koʻz. U yerdagi choʻpni bu yerga olib qoʻymaydi Hech ish qilmaydi; oyimtilla. Choʻp boʻlib ketmoq (yoki qolmoq) Ozib ketmoq, oriqlab, qiltiriq boʻlib qolmoq. ◆ Fazilat opaning ahvoli ogʻir-lashib boraverdi. Rangi sargʻayib, ozib, choʻp boʻlib qoldi. M. Hazratqulov, „Jurʼat“ . Choʻp tushdi Oraga sovuqchilik, xiralik tushdi, ish buzildi. ◆ Shirin suhbatga choʻp tushdi. n ◆ [Hasanali} Otabekdagi bu hollarning sirini bilgandek, muhabbati orasiga choʻp boʻlib tushgan keyingi uylanishi alamidan, deb qaror qilib qoʻygan edi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . Choʻpdan hadik olmoq Har narsadan hadik olmoq, shubha qilmoq, hadiksiramoq, qoʻrqmoq. ◆ [Salmonov] Xulosalarga qarab ish koʻrish lozimligini unutdimi, choʻpdan hadik oldimi.. har holda, ish juda susayib ketgan edi. I. Qalandarov, „Shoxidamas, bargida“ . Qoʻy ogʻzidan choʻp olmagan q. qoʻy.

Antonimlari

ЧЎП. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

choʻp
1 лучинка, веточка; ◆ gugurt ~i спичка; ◆ ishtonsizning hadigi ~dan посл. (букв. кто без штанов, тот и лучинки боится) на воре шапка горит;
2 соринка; сор; ◆ ayagan koʻzga ~ tushar посл. в береженый глаз соринка попадает;
3 сено, а также сухая ботва, стебли растений и т. п. как корм скоту; ◆ qoʻy ogʻzidan ~ olmagan odam (букв. человек, который и травинки не отнял у овцы) человек, который мухи не обидит;
4 палка, палочка или жердь; ◆ nogʻora ~ барабанная палочка; ◆ langar ~ жердь, которую для равновесия держит в руках канатоходец, идя по канату; reja choʻp правило (жердь, линейка, которой проверяют правильность кладки кирпичей); ◆ 

• birovning koʻziga ~ solmoq (букв. засорить чей-либо глаз) напакостить кому-либо, подложить свинью кому-либо.