chodir

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

cho-dir

Etimologiyasi

CHODIR Bu ot ПРСda [chador] shakpida (159), ТжРСda chodir va chodar shakllarida (444) keltirilgan; oʻzbek tiliga tojikcha chodir shakli olingan; 'palatkaʼ, 'pardaʼ, 'yopinchoq' maʼnolarini anglatadi (OʻTIL, II 376).    ^
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Forscha — kapa, bostirma; yopinchiq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Matodan qurilgan kapa; palatka. ◆ Chodir tikmok. Chodir qurmoq. m ◆ Qutaybaning chodiri, taomilga koʻra, baland tepalikka joylashgandi. Z. Aʼlam, „Zarb“ . ◆ Azizxon oʻsha kuni kechasi chodirda yotmay, Orzixon ayanikiga ketdi. S. Ahmad, „Ufq“ .

2 etn. Goʻshanga, chimildiq. ◆ Xushroʻy, chodirdan chiqmasdanoq, choy tashib, xizmat qilib yurgan kundoshiga kesatiq bilan hujum boshlaydir. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

3 etn. Ayollar paranji oʻrnida yopinadigan maxsus yopinchiq; chodra. ◆ Bir vaqt qayerdan ham ustiga qora chodir yopingan Yosuman paydo boʻlarmish. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Qara, uning koʻksida yulduz — Mehnatidan boʻlmish qahramon. Sen-chi, nechun chodir ichida Qolib ketding, azizim, hamon? Zulfiya .

4 koʻchma Parda, yopinchiq; urtuk. ◆ Yuksak daraxtlarning uchlari quchoqlashib, muazzam yashil chodir yasagan. Oybek, „Quyosh qoraymas“ . ◆ Hamma yoqni oppoq qor qoplagan, havoni kulrang bulut chodiri toʻsib olgan bir kun edi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

5 Meva qoqqanda tagiga tutiladigan katta mato. ◆ Toʻrttasi chodir tutadi, bittasi tovoqqa chopadi. Qoʻshiqlar . ◆ Habiba buvi qirq yamoq boʻlib ketgan chodirni olib chiqadi. Kamida oʻttizta bola qaldirgʻochdek tizilib, chodirning toʻrt tarafidan ushlab turadi. Yoshlik .

Antonimlari

ЧОДИР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

chodir (koʻplik chodirlar)

Ruscha _ru

chodir
1 палатка, шатёр; ◆ ~ qurmoq устанавливать палатку;
2 большой занавес, полог (из материи или брезента);
3 чадра.