dahan

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

da-han

Etimologiyasi

DAHAN Bu ot ПРСda [dähan] va [dähän] shakllarida keltirilgan (231); ТжРСda ham ikki shaklda keltirilib, dahan shaklidan dahon shakliga havola berilgan (124, 125), OʻTILda dahan shaklida keltirilib, s. t. aūn. ogiz / izohi berilgan (I, 216). Koʻrinadiki, dahon shakli -asosiy; lekin oʻzbek tiliga dahan shaklida olingan. Har uch lugʻatda bu ot asosan 'ogiz' (nutk aʼzosi) maʼnosini anglatishi aytilgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. — ogʻiz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 s.t. ayn.

ogʻiz I 2, 3. ◆ Uchi dahaniga qarab egilgan qin-gʻir burnini gʻalati qimirlatib, oʻrnidan turdi. O. Yoqubov, „Diyonat“ . ◆ Muniraning peshonasi doʻngroq, dahani kulcha yuziga nomu-nosib tarzda kattaroq edi. E. Usmonov, „Yolqin“ . ◆ Xoli qolgan Janna erkalanib, Umid-ning dahanidan sekin oʻpib qoʻydi. Mirmuhsin, „Umid“ .

2 koʻchma Soʻzamollik, gapga chechanlik; vaʼdabozlik. | ◆ Turdimat \ Lafzida turmay-digan yigit. Shu dahani bilan shuncha yil raislik qilganiga dogʻman. I. Rahim, „Ixlos“ .

3 Biror narsaning kiraverish joyi, ochiq tomoni, labi. ◆ Mullajon belbogʻining qatidan nosqovogʻini olib, kaftini toʻl-dirib, nos otdi, xotirjam yurib kelib, ayvonning dahaniga oʻtirdi. S. Ahmad, „Saylanma“ . ◆ Murodjon ishdan kelsa, onasi kiyimlarini tugib, ayvon dahanida oʻti-ribdi. S. Ahmad, „Suvlar oqib ketdi“ .

Antonimlari

ДАҲАН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

dahan
уст. рот.