darbadar
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]dar-ba-dar
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]DARBADAR Bu sifat ПРСda [där-be-där] shaklida (213), ТжРСda darbadar shaklida (116) yozilgan; koʻrinadiki, bu sifat oʻzbek tiliga tojik tilidan olingan. Asli 'eshik' maʼnosini anglatadigan tojikcha dar otini (ТжРС,116) ba bogʻlamasi orqali takrorlab tuzilgan; fors tilida dar ba dar tarzida ajratib, tojik tilida qoʻshib yoziladi; 'eshikma-eshik daydib yuruvchi', 'vatanidan uzokda, musofirlikda, muxtojlikda kezib yuruvchi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 209). Bu sifatdan oʻzbek tilida darbadarlik oti hosil qilingan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
fors. – eshikdan eshikka: uy-joysiz; daydi;
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1. Muhtojlik tufayli eshikma-eshik yuruvchi; (majburiyat orqasida yoki jahongashtalik maqsadi bilan) oʻzga ellarda gʻurbatda kezuvchi; ovora, sarsonu sargardon. ◆ Darbadar odam. Darbadar kezmoq (yurmoq). ◆ Axir, polvon shu odam kasridan necha yil darbadar kezdi. S. Ahmad, „Qadrdon dalalar.“ ◆ Uning oftob va shamoldan qoraygan yuzi darbadar hayot kechirganidan dalolat berib turadi. M. Osim, „Karvon yoʻllarida.“
2. koʻchma Betartib harakat qiluvchi; beqaror. ◆ O, sen, darbadar daryo, Bunchalar vazminsanu bunchalar quv, oʻjarsan! A. Oripov.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ДАРБАДАР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.