darigʻ
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]da-rigʻ
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]DARIGʻ b ПРСda [darig] shaklida keltirilib, 'afsuslanish' (ot) maʼnosini anglatishi (216), ТжРСda esa dareg shaklida keltirilib, 'afsus', 'atgang' maʼnosini ifodadaydigan undov deb taʼkidlangan (ТжРС,117). Oʻzbek tiliga bu undov fors tilidagi shaklida olinib, OʻTILda darigo undoviga aynan deb izohlangan (I, 211); asli darigo undoviga voy dareg aynan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
fors. – afsus, hayf;
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]ayn. darigʻo. ◆ Dorga qarab, Eralixon yigʻlab: E darigʻ, shuning tagiga qonim toʻkilar ekanda, — deb afgʻon qilib soʻzlagani.. "Erali va Sherali". ◆ Vo darigʻ! — deb Tohirning otasi ogʻir uh tortdi. P. Qodirov, „Yulduzli tunlar.“
- Darigʻ tutmoq (yoki etmoq) Ayamoq, hayf deb bilmoq. ◆ Karomat opa oʻzining mehr-muhabbatini hech kimdan darigʻ tutmadi. "Saodat". ◆ Chorlar seni intiq vujudim, Ogʻushingni darigʻ tutma, Baxt! "Yoshlik". ◆ Ardoqlagin burgut bolasin, Yosh koʻzlardan uni darigʻ tut. X. Saloh, „Izlar va hislar.“
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ДАРИҒ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Ruscha ru
darigʻ
возглас сожаления, жалости; ◆ ey ~! о горе!; ◆
- ~ tutmoq жалеть (что-л. для кого-л.; иногда с исх. п.); ◆ boy shunday xasis ediki, xizmatkorlardan hatto choyni ham ~ tutar edi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») бай был настолько скуп, что жалел даже чая для слуг; ◆ bizni ham ~ tutmang не забывайте и о нас.