darz
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]darz
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]DARZ Bu tojikcha ot 'yorik', 'yorilgan joy' maʼnosini anglatib (ТжРС, 117), oʻzbek tilida asosan darz ket- birikmasi tarkibida ishlatiladi (OʻTIL, 1,211).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
\f. jja — chok, chandiq; tor tir-qish
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Yoriq, yorilgan. ◆ Darz oyna. Darz ketmoq. tsh U /◆ choyxonachi] zingʻillab borib, bir choynak choy bilan darz piyolani Alijon-ning oldiga doʻq etib qoʻyib ketdi. Mir-muqsin, „Chiniqish“ .
2 Yorilgan joy; yoriq. ◆ Darz boʻlmoq. shsh Ichkaridan qilt etgan tovush eshitilmas, faqat eshik darzidan.. qingʻir chiroq yorugʻi tushib turar edi. J. Abdullaxonov, „Yoʻl“ . ◆ ..kichik darz katta kemaga ham halokat keltiradi. Mirmuhsin, „Umid“ . ◆ Olimov bu oʻsimliklarning urugʻi shamolda uchib kelib, toshlarning darzlariga joylashishini, undagi nashik va tuzlardan urugʻ oziqlanib oʻsishini tushuntira ketdi. H. Nazir, „Soʻnmas chaqmoqlar“ .
- Darz ketmoq Biror kuch, harakat taʼ-sirida putur yetmoq, zarbaga uchramoq, buzil-moq. ◆ Shu kundan boshlabularning turmushi darz ketdi. S. Ahmad, „Suv oqib ketdi“ . ◆ Doʻstlik tori juda nozik boʻladi, salginaga darz ketishi mumkin. Darz ketdimi — tamom. Gazetadan . ◆ Bino darz ketsa, tuzatsa boʻlarkan. Ayting, ayting, vijdon darz ketmasin ekan. N. Aminov, „Qahqaha“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ДАРЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.