Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dast

Aytilishi

Etimologiyasi

DAST Bu koʻp maʼnoli tojikcha ot (ТжРС, 120) oʻzbek tilida 'koʻl' maʼnosini anglatish uchun ishlatshshb (OʻTIL, I, 212), dasti alif-lom hilib, gardanini ham silib iborasi tarkibida qatnashadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. uj — qoʻl; panja

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 kam qoʻll. ayn. qoʻl 1. ◆ Men Isfandiyor boʻlsam, dagʻdagʻali xat bitgan siyosatdonni topib, aning dasti panjasin kesib tashlayman. S. Siyoyev, „Avaz“ . ◆ Olmos yarashgandir mardning dastiga. "Ma-likai ayyor" .

2 Shartta, tez; birdan. ◆ U dast oʻrnidan turib, ayvonga chiqib ketdi. "Yosh kuch" . ◆ Xotini sut sogʻayotgan paqirni taq etkizib yerga qoʻydi-da, dast oʻrnidan turdi. M. Hazratqulov, „Jurʼat“ . ◆ Ulugʻbek bu kitobni ustozning qoʻlidan dast yulib oldi va koʻz-lariga surtdi. B. Ahmedov, „Ulugʻbek“ .

Dasti baland ayn. qoʻli baland q. qoʻl. Dasti uzun ayn. qoʻli uzun q. qoʻl. ◆ Dasti uzun aning, ako. M.MDoʻst, „Lolazor“ . Dast koʻtarmoq Bir zoʻr bilan yerdan uzib, tik koʻtarmoq, azot koʻtarmoq. ◆ Ugʻlini koʻrib, uni dast koʻtarib, bagʻriga bosdi. Mirmuhsin, „Ildizlar va yaproqlar“ . ◆ Anzirat boltani dast koʻtardi-yu, Xoljonga qarab yugurdi. "Yoshlik" . Dastidan

1) sababli, tufayli. ◆ Rost, akasi uning dastidan qamaldi. "Yoshlik" . U ◆ kun chetda oh chekardim Gʻussalarning dastidan. A. Oripov, „Yillar armoni“ . ◆ Bu bolaning dastidan uyda na tesha qoldi, na qaychi. S. Zunnunova, „Koʻk chiroqlar; 2) jabridan, yomonligidan, zul-midan“ . ◆ -Dod, bu rashkchi erning dastidan. S. Ahmad, „Yulduz“ . ◆ Qoʻlga tushsa, ular bilar, Dastidan suluvlar yigʻlar. "Erali va Shera-li" . ◆ Soʻqir, yovuz oʻlim, ming dod dastingdan.. A. Oripov, „Yillar armoni“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ДАСТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

dast
= qoʻl 1;
2 в роли служебного имени; ◆ ~idan из-за (кого-чего-л.); ◆ uning ~idan bir ish qilib boʻlmaydi из-за него ничего нельзя сделать; из-за него нет возможности что-либо сделать; он ничего не даёт делать; ◆ sening ~ingdan bosh koʻtarolmay qoldim из-за тебя я не могу поднять голову, смотреть людям в глаза; ◆ uning ~idan qutulmadim нет мне от него избавления? ◆ dod uning ~idan! довольно мы терпели от него! * ◆ ~ qoʻtarmoq поднимать прямо вверх; поднимать над головой на вытянутых руках; ◆ ~i baland см. baland.