dastmoya

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dast-mo-ya

Etimologiyasi

DASTMOYA Bu ot 'qoʻl', 'birlamchi' maʼnolarini anglatadigan tojikcha dast oti bilan (q.) 'asos', 'oʻzak' kabi maʼnolarni anglatadigan moya (moya) otidan (Andoza:КрРС, 521) tuzilgan boʻlib, 'biror faoliyatni boshlash uchun asos boʻladigan mablagʻ' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, 1, 213).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. a jI -.z' — ozgina pul, mablagʻ; mol

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Savdo-sotiq ishlarida aylantirib turiladigan va oʻsha asosda foy-da koʻriladigan dastlabki asosiy mablagʻ. ◆ Otam kuyovdan olgan qalin pulini dastmoya qilib, kosiblik — mahsidoʻzlik bilan shu-gʻullanadi. H. Nosirova, „Men oʻzbek qiziman“ . ◆ Mehtarxon singari katta savdogarlar dastmoya berib, Hindiston va Eron bilan savdo-sotiq qilar edi. M. Osim, „Karvon yoʻllarida“ .

Dastmoyasidan ayrilmoq Sinmoq, bankrotlikka uchramoq. ◆ Hisobini bilmagan dastmoyasidan ayrilar. Maqol .

2 s. t. Bisotdagi, peshonadagi bor-yoʻq narsa. ◆ Uning dastmoyasi — shu bitta ketmoni. m ◆ \Rafiq Midhatga:] Yozaver.. Zang bosib qolmasin. Dastmoyani ishga sol. 3. Said, „N“ . Safarov, Tarix tilga kirdi. ◆ -Bularniyam topgan dastmoyasi nuqul ashula ekan-da! — Asom buva qalampir yegan kabi aftini buj-maytirdi. X. Sultonov, „Bir oqshom ertagi“ .

3 koʻchma s.t. Biror ish-harakat uchun vosita, dastak, bahona boʻlgan narsa; roʻkach. ◆ Bultur ishimning oʻngidan kelmagani bu yil sizga dastmoya boʻlib qoldimi! N. Safarov, „Oliyaxon Sultonova“ . ◆ Gʻiyosiddin ikkita meshni dastmoya qilib, rastalarda “obi xudoyi ” deb, meshkobchilik qilib yuribdi. S. Ahmad, Hukm.

Antonimlari

ДАСТМОЯ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

dastmoya
1 первоначальный оборотный капитал, постоянные оборотные средства;
2 перен. разг. главный аргумент, довод, козырь; ◆ ~ qilmoq использовать (что-л.) в качестве главного козыря;
3 перен. разг. единственное богатство (у кого-л.).