Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

das-tur-xon

Aytilishi

Etimologiyasi

DASTURXON s. dastarxon
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

|f. — ovqat

qoʻyiladigan mato; unga qoʻyilgan taomlar] 1 Oʻrtaga yozib, ustiga ovqat qoʻyiladigan maxsus mato, roʻzgʻor buyumi. Yomonning das-turxonidan yaxshining ustuxoni yaxshi. Maqol. ■■ A◆ oʻmri kulrang boʻz dasturxonni yozdi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . ◆ Xush kelibsizlar. Qani, dasturxonga marhamat. S. A\mad, „Yulduz“ .

2 koʻchma Oʻrtaga yozilgan shunday das-turxon va uning ustiga qoʻyilgan taomlar. ◆ Toʻkin dasturxon. Dasturxon bezamoq. Das-turxon tuzamoq. Dasturxonga boqqan doʻst emaye. Maqol . nsh ◆ Yurtimizning farovonligi, dasturxonimizning toʻkinligi ana shu oq paxtadan. Gazetadan . ◆ Shohona dasturxon yozshgdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

Dasturxonga oʻtirmoq Ovqatlanishga oʻtirmoq. ◆ Bu orada Hamza ham hujrasidan chiqib, dasturxongaoʻtirdi. K. Yashin, „Hamza“ . Dasturxonga qaramoq (yoki qarab oʻtirmoq) Yeb-ichib oʻtirmoq. ◆ Qani, dasturxonga qarang. K. Yashin, „Hamza“ . Dasturxon yemoq Ziyofat yemoq. ◆ Jamoamizning barchasi ham hozir boʻlib, dasturxon yer erdik. A. Qodiriy, „Gʻirvonlik Mallavoy“ . Dasturxon qilmoq Biror gapni \ar qayerlarda har kimlarga gapirib, ovoza qilib yurmoq, dastmoya qilib olmoq. ◆ Siz kimga yaxshi koʻrinmoqchi edingiz, yolgʻon gapni dasturxon qilib yuribsiz? P. Qodirov, „Qadrim“ . ◆ Choini ichib, piyolaning chetini kafti bshshn artarkan, yuragidagi dardini dasturxon qilishga kirishdi. "Yoshlik" . Nonini yeb, dasturxoniga oyoq artmoq Yaxshilikka yomonlik qaytarmoq.

3 koʻchma Mamlakat, jamiyat boyligi, rizq-roʻzi. ◆ Biz mamlakatimiz ulkan dasturxoniga.. oq oltinimizni qoʻshishimiz bilan faxrlanamiz. R. Fayziy, „Taʼzim“ . ◆ Sendaqa paytimizda biz, nainki mashoq, ogʻzimizdagi nonimizni ham el dasturxoniga qoʻyganmiz. O. Yoqubov, „Er boshiga ish tushsa“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ДАСТУРХОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

dasturxon
1 скатерть; ◆ katak ~ клетчатая скатерть; ◆ quroq ~ лоскутная скатерть;
2 скатерть (с угощением); стол (с яствами); ◆ ~ga boqqan dust emas посл. (букв. кто смотрит на скатерть, тот не друг) кто дружит с тобой ради угощения, тот не друг; ◆ ~ yozmoq, ~ qilmoq расстилать скатерть с угощением; угощать; ◆ ~ bezatmoq, ~ tayyorlamoq, ~ yasatmoq накрывать на стол; ◆ ~ni yigʻmoq 1) убрать скатерть; убрать со стола; 2) кончить трапезу; ◆ ~i ochiq odam хлебосольный, гостеприимный человек; * ◆ ~ qilmoq всюду говорить о чем-л., говорить (рассказывать) везде и всюду.