dastyor
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]dast-yor
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]DASTYOR Bu ot tojik tilida dast otiga (q.) 'yordamchi' maʼnosini anglatadigan yor otini qoʻshib hosil qilingan boʻlib (ТжРС, 123), 'koʻmaklashadigan yosh yigit-qiz' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 213). Bu otdan oʻzbek tipida dastyorlik oti hosil qilingan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash][f. j'\r.' — yordamchi; ishtirok-chi; homiy| 1 Qoʻldan kelgan ishni bajarib, oilada kattalarning ogʻirini yengil qiluv-chi, yordamchi. ◆ Men oʻn bir yoshlarga kirganimda, ota-onamga yaxshi dastyor boʻlib qoldim. S. Ayniy, „Esdaliklar“ . ◆ Esi kirib, dastyor boʻlib qolgan Elmurod ukasining.. ingichka oyoqlariga qarab qoldi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .
2 Birovning yengil-yelpi ishlarini ba-jarish uchun yollangan xizmatkor bola. ◆ Toʻrtinchi kuni [Qudrat/ kerosin sotuvchi bir rus savdogarga dastyor boʻlib kirdi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Kanal boʻyidagi soʻriga oʻtirib, dastyor bolaga koʻk choy buyurdik. S. Ahmad, „Oydin kechalar“ . ◆ Ravshan paltosi bilan qalpotni yechib, peshtaxta ortidagi dastyorga uzatdi. "Sharq yulduzi" .
3 koʻchma Yordamchi, koʻmakchi. Yaxshi it — ◆ choʻponning qoʻriqchisi, doʻsti, dastyori. Sh. Xolmirzayev, „Ogʻir tosh koʻchsa“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ДАСТЁР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.