doʻzax

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

doʻ-zax

Etimologiyasi

DOʻZAX Bu ot asli [duzax] shakliga ega boʻlib, 'badaxlokdik', 'buzgunchilik' maʼnosini anglatgan (ПРС,229); shu maʼnodan 'narigi dunyoda gunohkor bandadar abadiy azoblanadigan joy', 'jahannam' maʼnosi oʻsib chiqqan (ПРС, 229; OʻTIL, I, 241). Bu ot tojik tadida doʻzax tovush tarkibiga ega (ТжРС, 143), oʻzbek tiliga shu shakli olingan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

arab. – jahannam;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 din. Diniy tasavvurga koʻra: oʻlgan, din talablarini bajarmagan gunohkor bandalar oxiratda abadiy azoblanadigan joy; jahannam. ◆ Dilozorlarning hammasi doʻzaxga mahkumdir. "Hadis"dan. ◆ Doʻzaxni zino qilgan, birovning haqini yegan gunohkor bandalarimga yaratganman. A. Qaqqor, „Asarlar.“

2 koʻchma Kishini ortiq azob-uqubat va mushkul ahvolga soluvchi sharoit, muhit, holat. ◆ Yaxshi roʻzgʻor — jannat, yomon roʻzgʻor — doʻzax. Maqol. ◆ Bu gʻamxona koshona uning uchun doʻzax-ku! K. Yashin, „Hamza.“

Antonimlari

ДЎЗАХ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

doʻzax
прям. и перен. ад, преисподняя; // адский; ◆ ~ azobi адские муки.