doda

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

do-da

Etimologiyasi

DODA bobo (norasmiy muomalada). Katta oʻglim d o d a s i 6 i l a n mehmonga ketdi. Qadimgi tur — kiy tilda ham ’ota’, ham ’bobo’ maʼnosini anglatgan bu soʻz asli dädä tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 239). Keyinchalik oʻzbek tilida dädä soʻzi faqat ’ota’ maʼnosini anglatib, ’bobo’ maʼnosini dâdä soʻzi ang — lata boshlagan. Ana shu dâdä soʻzining tarkibini quyi— dagicha izohlash mumkin: Qadimgi turkiy tildagi ’katta’ maʼnosini anglatgan day soʻzi bilan (Ismoilov I. Turkiy tillardagi tay va dayï terminlari haqida. UTA, 1973, 4, 78) ata soʻzi birlashgan; keyinchalik ya tovushlari talaffuz qilinmay, uch boʻgʻinli soʻz ikki boʻgʻinli soʻzga aylangan, bunda birinchi boʻgʻindagi a un — lisi choʻziqlik hosil qilgan, soʻngra d undoshi taʼsirida t undoshi d undoshiga almashgan, oxiri a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan va bu unli â unlisiga, a unlisi esa ä unlisiga almashgan: day + ata = dayata > da:ta > da:da > dada > dâdä.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

shv. Dada, ota. ◆ Dodam pul berdi, sanolmadim.. (Topishmoq — Yulduzlar) .

Antonimlari

ДОДА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

doda
обл. = dada.