dud

Oʻzbekcha (uz)

dud I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dud

Etimologiyasi

DUD 'Tutun' maʼnosini anglatadigan bu tojikcha ot tarkibidagi u tovushi asli choʻziq (oʻ) boʻlib (ПРС, 228), oʻzbek tilida choʻziklik belgisini yoʻkotgan (OʻTIL, I, 237).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. jjj — tutun, qurum; oh, nola, gʻam-alam

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Tutun, kurum, is. ◆ Porox dudi, v ◆ Mamajonning dimogʻiga qorachiroq dudi gup etib urildi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ . ◆ Yogʻ dudi osmonga koʻkish ustunday koʻtarildi. H. Gʻulom, „Zamin yulduzlari“ . ◆ Devorlari va shipini qop-qora dud bosgan bu uyga quyosh nurlari kichik bir tuynukdan tushardi, xolos. J. Sharipov, „Xorazm“ .

2 koʻchma Gʻubor, dogʻ, asorat. ◆ Koʻzimda gʻurbatning zaharli dudi. Gʻ. Gʻulom . ◆ Gulnorning koʻnglini qoplagan hasrat dudi tarala boshladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Aslida suhbatdan qolgan dud hali Elmurodning koʻnglidan arimagandi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ .

3 koʻchma Oh, nola; ruhiy azob. ◆ Hoji xolaning dudi osmonda edi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ . ◆ Dushmandan intiqom olib, dudini dimogʻidan chiqaraylik. M. Osim, „Karvon yoʻllarida“ .

4 koʻchma Achchiq, jaxd; gʻazab. ◆ Mana shu yerda mingboshining dudi osmonga chiqdi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

5 koʻchma Ilikdik tafti. ◆ Hut kirdi, yer ostiga dud kirdi. Maqol .

dud II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dud

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

taql. s. Bolalar surnayining yoki avtomobil signalining ovoziga takdid soʻz. ◆ Dud demakka dudok, kerak.

dud III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

dud

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[f. jjj — tutun) Gazlamaga gul bosishda ishlatiladigan kush qolip.

Antonimlari

ДУД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

dud I
дым, чад.

dud II
звукоподражание звуку дудки; ◆ ~ qilmoq гудеть, дудеть.