dudoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]du-doq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]DUDOQ lab . Yoʻlchining kuchli, erkax nafasini, dudohlarida uning boʻsasining jonli olovini bir lahza sezdi (Oybek). Bu ot qadimgi turkiy tildagi maʼnosi aniqlanmagan tu:t- feʼlining (ЭСТЯ, III, 251) takror maʼnosini ifodalovchi -a qoʻshimchasi qoʻshilgan shaklidan —q qoʻshimchasi bilan yasalgan; —a qoʻshimchasi qoʻshilganidan keyin u: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan; keyinchalik unlilar oraligʻidagi, shuningdek soʻz boshlanishidagi t undoshlari d undoshlariga, oʻzbek tilida q undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga al-mashgan: (tu:t- + a = tu:ta- > tuta-) + q = tutaq > tudaq > AUDaq > dudâq.
94
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
kt. 1 ayn. lab. Gulnor
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]◆ Yoʻlchining kuchli, erkak nafasini, dudoqlarida uning boʻsasining jonli olovini bir lahza sezdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Sevishganlar qoʻli bir-biriga chirmashdi. Dudoqlarda boʻsa chaqnadi. Shuxrat, „Shinelli yillar“ . Yarqi-ragan yonogʻingdan aylanay, Gul bargiday dudo-gʻingdan aylanay. "Qoʻshikdar".
42—Oʻzbek tilining izohli lugʻati
2 koʻchma Ogiz; til. ◆ Sharaf sizga, yogʻar million dudoqdan kuchli olqiiiar. Gʻ. Gʻulom . ◆ Alla aytgan dudoqlarda Ona mehri toshqin. Mirtemir, „Asarlar“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ДУДОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.