ega

Vikilug‘atdan olingan

Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]

Etimologiyasi[tahrirlash]

Ega „egalik qiluvchi“; ixtiyorida bor. ◆ Osh egasi bilan shirin Maqol . ◆ Mamlakatimiz juda koʻp yerosti boyliklariga ega. Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu soʻz asli iyä tarzida talaffuz qilingan (ДС, 205), keyinroq y undoshi g undoshiga (ДС, 204), oʻzbek tilida i unlisi e unlisiga almashgan: iyä > igä > egä. Bu soʻz asli 'egalik qil-’ maʼnosini bildirgan iy- feʼlidan -ä qoʻshimchasi bilan yasalgan deb taxmin qilinadi (ЭСТЯ, I, 240).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari[tahrirlash]

Ruscha ru

ega
1 хозяин; владелец; обладатель; ◆ uy egasi хозяин (владелец) дома; ◆ katta yer egasi землевладелец, помещик; ◆ maqola egasi автор статьи; ◆ egasi yoʻq не имеющий хозяина, бесхозный, бесхозяйный; ◆ ega boʻlmoq 1) завладеть, овладеть (чем-л.) стать хозяином (чего-л.); 2) владеть, обладать (чем-л.); иметь (что-л.); ◆ mamlakatimiz katta tabiiy boyliklarga ega наша страна обладает большими природными богатствами; ◆ bu katta ahamiyatga ega это имеет большое значение;◆ ega chiqdi ирон. нашёлся, объявился хозяин (не имея на то никаких, прав); ◆ gap egasi bilan yurmaydi погов. слово с хозяином не ходит; соотв. сорока на хвосте принесла; ◆ chiqasi kelsa, egasi sababchi погов. см. chiqasi; eshakka muguz bitsa, egasini suzadi посл. см. eshak; ishni asbob qiladi, egasi lof uradi посл. дело делает инструмент, а (его) хозяин язык чешет; ◆ egasi ming poylasin, oʻgʻri bir poylasin посл. хозяину всё время (букв. тысячу раз) стеречь, а вору достаточно раз подстеречь; ◆ it egasini tanimaydi погов. (букв. собака не узнаёт своего хозяина) полная неразбериха, беспорядок;
2 грам. подлежащее;
3 с притяж. афф. 1 л. ед. числа; egam бог, господь; Sizni egam soʻzga pichib qoʻygan ekan-da (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Господь создал вас (букв. скроил вас) для болтовни; * jon egasi живое существо (человек, животное); oʻlikning egasi родственник умёршего (отец, мать, сын, дочь и др.); ◆ egasi nomaʼlum gap грам. неопределенно-личное предложение.