gʻalva
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]gʻal-va
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]GʻALVA ' shovqin-suron koʻtarib qilinadigan janjal'. Xotinining gʻalvasidan charchagan Ubaydullo esa alamini ichkilikdan oladigan boʻldi (S.Mahmudova). Bu ot eski oʻzbek tilida shovqin-su-ronni ifodalovchi gʻala taqlid soʻzidan (bu soʻz gʻala—gʻo-vur juft soʻzi tarkibida saqlangan) -ba qoʻshimchasi bilan yasalgan (КРС, 329: kalaba 'skandal'); qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi ta — laffuz qilinmay qoʻygan (КРС, 329: kalba I sev. to je, chto kalaba), oʻzbek tilida b undoshi v undoshiga, a un — lilari ä unlilariga almashgan: gʻala + ba = gʻalaba > gʻalba > gʻälvä.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
a. Ajli - haddan oshish, avjga minish, tiyiqsizlik; joʻshqinlik
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Shov-qin-suron koʻtarib qilingan janjal, toʻ-polon. ◆ Muncha gʻalva qilasan ? n ◆ Naq gʻalva-lar boʻlardiki, qoʻni-qoʻshni oʻrtaga tushardi. S. Ahmad, „Yulduz“ . ◆ Qutbiddinov ertagayoq Suyarning maktabiga borib, katta gʻalva koʻtarmoqchi boʻldi. A. Qahhor, „Oʻjar“ .
2 Tashvish keltiruvchi narsa, holat; tashvish. ◆ Gʻalvasi koʻp boʻladi — hali unisi kasal, hali bunisi hushidan ketgan, oʻlsa, oʻligini saranjomla! U. Ismoilov, „Saylanma“ . ◆ Butun gʻalvalaring mening boshimda-ku, yana, nima qiliboʻtiribsiz, deysan-a! S. Zun-nunova, „Olov“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ҒАЛВА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.