girdob
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]gir-dob
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]GIRDOB Bu ot 'aylanma' maʼnosini anglatadigan tojikcha gird oti bilan (q.) 'suv' maʼnosini anglatadigan ob otidan (ТжРС, 279) tuzilgan boʻlib (ТжРС, 102), 'chuqur keng ariq yoki daryoda suvning aylana hosil kiladigan yeri' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, 1,192).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]|f. — suv uyurmasi,
kamar, oʻpqon] 1 Ariq va daryo suvlarining aylanib-buralib, uyurma hosil qilib oqayotgan yeri. ◆ Shoshqin daryo toʻlqini oʻz girdobiga tortib ketmoqchi boʻlsa ham, daryo tilini yaxshi bilgan tajribali sapyor eshkakni ikki qoʻlida mahkam uiaagan holda.. suzib borardi. A. Rahmat, „Ellik bir bahodir“ . ◆ Dnepr girdobi paromni har qancha komiga tortsa ham, gʻarq qila olmadi. N. Safarov, „Olovli izlar“ .
2 koʻchma Kishini oʻz domiga tortuvchi shiddatli hodisa, harakat, jarayon. ◆ Matpano xayol girdobida ukasini payqamadi. S. Siyoyev, „Avaz“ . ◆ Abror kun boʻyioʻz tashviisshri girdobida oʻralashib, ertalab koʻrgan tushini unutib yuborgandi. "Sharq yulduzi" .
3 s. t. Girdibod. ◆ Baʼzi yerlarda girdob gʻoʻzalarning boshini chirt-chirt uzib ketar, soʻppayib ularning jonsiz tanasigina qo-lardi. S. Abduqa\hor, „Insonning qoʻli gul“ . ◆ Qum menajiapu ustida girdob oʻynab qoldi. "Uzbekistan qoʻriqlari" . ◆ Bir vaqpshr qor zarralaridan girdob yasab, koʻcha boʻylab yugur-gan izgʻirinlar ham tindi. Sh. Xolmirzayev, „Toʻlqinlar“ .
4 Aylana, atrof-tevarak, gird. ◆ Bodom qovogʻi girdobida, yonogʻi atrofida va iyagida paydo boʻlgan.. ter xuddi ipga tizilgan marvarid donalari singari goʻzal edi. N. Safarov, „Saodatning qissasi“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]ГИРДОБ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.