halqa

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

hal-qa

Etimologiyasi

a. <CaJL>. — chambar, gardish, gʻil-dirak; toʻgarak; kishilar davrasi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Me-talldan egib, ikki uchini bir-biriga qoʻshib yasaladigan doira shaklidagi buyum. ◆ Temir halqa. Eshik halqasi. n ◆ Ayvon eshigida bir emas, ikkitadan yangi qoqilgan halqalarga koʻzi tushib, taajjublandi. D. Nuriy, „Osmon ustuni“ . ◆ Darvoza ochilmadi, Ibodilla uning halqasini urib, taqirlata boshladi. H. Gʻulom, „Mashʼal“ .

2 esk. Doira shaklida yasalgan, bilak, barmoq yoki quloqqa taqiladigan bezak buyumi. [◆ Kumush] Kichkina oltin halqani qutidan olib, qulogʻiga taqdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Avazning yodiga.. barmogʻiga halqa taqqan olakoʻz kimsaning suq nazar ila tikilib turgani keldi. S. Siyoyev, „Yorugʻ-lik“ . ◆ Choyxonachi choʻchib, irgʻib turdi, bilagidagi oq halqani yechib uzatdi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

3 Umuman, doira shaklidagi, doirasimon narsa. ◆ ..pichoq shirillagan sayin yupqa piyoz halqalari oldidagi laganchaga tushib turardi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Kel, istasang, oy halqasini qulogʻingga takay, dilbarim.. E. Vohidov . ◆ Noib qomchi halqasini bilagiga uzatarkan, Avaz haligi yigitga qarab qoʻydi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

4 koʻchma Qurshov, qurshov doirasi. ◆ Dushman halqani yorib chiqib ketishga jon-jahdi bilan urinardi. N. Safarov, „Olovli izlar“ . ◆ Qoraqulov avtomatchilarning kichik guruhi bilan qurshov halqasidan oʻtib, batalonga bordi. T. Rustamov, „Mangu jasorat“ .

5 Zanjir va shunga oʻxshash narsalarning oʻzaro bogʻlangan, ularni tashkil etuvchi har bir qismi. ◆ Zanjir halqasi. Kishan halqasi.

6koʻchma Oʻzaro bogʻlangan, bogʻlanadigan narsalarning oʻzaro bogʻlanuvchi, bogʻlanish uchun xizmat qiluvchi har bir qismi. ◆ Farzand — bu kelajak, farzand — oʻtgan ajdodlarni kelajak avlodlar bilan abadiy bogʻlaydigan oltin halqa. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ U tergovni oʻzi olib borgan boʻlsa ham, aybnomani boshqaning ogʻzidan eshitganda, jinoyatlar halqasi koʻziga yana ham mudhishroq koʻrindi. H. Gʻulom Mashʼal .

7 koʻchma Maʼlum kishilar toʻdasi; davra, jamoa. ◆ - Qalandarlar halqasiga qabul qilin-gan soatdan boshlab, hushimni yoʻqotgan edim, —dedi Shumbola. Gʻ. Gʻulom, „Shum bola“ .

Yosh halqasi (yoki halqa yosh) Koʻz gʻoʻlasi (soqqasi)da toʻplangan yosh; shunday yosh shakli. ◆ Nodirning koʻzlarida yosh halqasi suzardi. Sh. Gʻulomov, „Yorqin ufqlar“ . U ◆ kishi., koʻzlarida halqa-halqa yosh, jimgina kelib, peshonamdan oʻpdilar. O. Yoqubov, „Izlayman“ .

Antonimlari

ҲАЛҚА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

halqa
1 кольцо; ◆ eshik ~si дверное кольцо (для замка); ◆ ~ tuzoq силок;
2 прям. и перен. звено; ◆ zanjir ~si звено цепи; ◆ planning asosiy ~si основное звено плана;
3 серьга (в форме полумесяца);
4 петля; ◆ arqonni ~ qilib bogʻlamoq завязать верёвку петлей;
5 круг; ◆ ~ga olmoq окружать; ◆ ~ boʻlmoq образовать круг; ◆ quloqqa ~ qilib taqib olmoq (букв. вдеть как серьгу в ухо) зарубить на носу.