hukmron

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

hukm-ron

Etimologiyasi

HUKMRON Bu sifat tojik tilida 'bajarilishi majburiy qaror' maʼnosini anglagadigan arabcha hukm otiga (АРС, 137) 'olib bor-' maʼnosini anglatadigan tojikcha rondan feʼlining ron hozirgi zamon asosini (ТжРС, 327) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'oʻz xukmini oʻtkazadigan' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 710). Bu sifat bilan oʻzbek tilida hukmronlik oti hosil qilingan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

|a. + f. oʻ1 — hukmdor, hokim; boshqaruvchi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Oʻz hukmini oʻtkaza-digan shaxs; hukmdor, hokim. ◆ \Xudoyor\ As-toydil Musulmonqulning otaligʻidan qu-tulishni va mustaqil ravishda hukmron boʻ-lishni orzu etgan. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Axsining hukmroni Umarshayx mirzo bu kecha haramda oʻn sakkiz yoshli Qorakoʻz be-gimning xobgohida uxlab yotibdi. P. Qodi-rov, „Yulduzli tunlar“ .

2 koʻchma Hukmini oʻtkazish huquqiga ega boʻlgan; hukmdor. ◆ Milliy tilning saqlani-shi va rivojxlanishi hamma vaqt ijtimoiy tuzumning, hukmron sinfning odshshgiga bog-lik. "Fan va turmush" .

3 koʻchma Hukm surgan, zabt etgan, egal-lagan holatli. ◆ Mana endi dafʼatan fikr-siz, oʻysiz qoldi, yuragi boʻm-boʻsh, bunda fa-kat gʻashlik va ogʻrik hukmron. X. Sultonov, „Onamning yurti“ . ◆ Tong yorishdi, yulduzlar uch-di, Yana oftob koʻkda hukmron. R. Bobojon .

Antonimlari

ҲУКМРОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

hukmron
1 владыка, властелин; ◆ ~ning buyrugʻi повеление владыки, властелина;
2 правящий, господствующий; властвующий; ◆ ~ doiralar правящие круги; ◆ ~ vaziyat господствующее положение; ◆ ~ sinf правящий, господствующий класс.