hurkmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

hurk-moq

Etimologiyasi

HURK- '^xavfsiR^ab Choʻchi-'. Gulnor namli koʻzlari bilan Yulchiga tikilib. bir nimadan h u r7k a n

sin_{Gari yana unga    (0ybek)}    "

^ ii tilda ham shundai maʼnoni anglatgan bu feʼl asli chzvdi maʼnosini anglatgan ir- feʼliga (DS 211) kuchaitirish maʼnosini ifodalovchi -(i)k qoʻshimchasini

qoʻshib hosil qilingan (ЭСТЯ, I, 636); qadimgi turkiy tildayoq ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilin-may qoʻygan, soʻz boshlanishidagi i unlisi ü unlisiga almashgan (ПДП, 440; Devon, III, 425); ir— + ik = irik— > irk— > ürk—; keyinchalik soʻz boshlanishiga h undoshi qoʻshilgan, ü unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: oʻrk- > hürk— > hurk—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Choʻchib ketmoq (asosan hayvon va parrandalar haqida). ◆ Uzoqda hurkib qochgan otni yetaklab kelishardi. S. Yunusov, „Kutilmagan xazina.“ ◆ Qoʻylar hurkib ketdi. Xolyor, boʻri keldimi, deb tashqari chiqdi. "Oysuluv".

2. koʻchma Qoʻrquv his etmoq; choʻchimoq. ◆ Dilbar hurkib, zingʻillab koʻchaning narigi betiga oʻtib olgan edi. A. Muhiddin, „Chap choʻntak.“ ◆ Aʼzam hamon biror soʻz aytishdan hurkar edi: axir Nafisa uning oʻlchoviga toʻgʻri kelmas edi-da! Shuhrat, „Jannat qidirganlar.“

Antonimlari

ҲУРКМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

hurkmoq
пугаться, вздрагивать, шарахаться (от испуга); hurkib ketmoq вздрогнуть, шарахнуться (от испуга).