hurkovuch

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

hur-ko-vuch

Etimologiyasi

HURKOVUCH 'har narsadan choʻchiyveradigan'. Men .. hurkovuch kiyikday oyogimni bir yerga gʻuj qilib qochishga hozirlagan edim (Gʻafur Gʻulom). Bu soʻz asli eski oʻzbek tilida hürk- feʼlining kuchaytirish (' takror') maʼnosini ifyudalovchi —i qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan —gü qoʻshimchasi bilan hosil qilingan sifatdosh shakliga —chi qushimchasini qoʻshib hosil qilingan; keyinchalik g undoshi v undoshiga, v undoshining oldidagi i unlisi ä unlisiga almashgan, soʻz oxiridagi i unlisi talaffuz qilinmay qoʻygan, shundan soʻng ä unlisi â unlisiga almashgan, ü unlila rining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: [(hürk— +i = hür^— ki—) + goʻ = hürkigoʻ] + chi = hürkigüchi > hürkävüchi > hürkävoʻch > hurkâvuch.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Hurkish tuygʻusi kuchli; hurkak; choʻchiydigan (asosan hayvon va parrandalar haqida). ◆ Bolalar yashikni oʻrashib tikilisharkan, hurkovuch koʻk quyon gʻalvir setkadan olxoʻriday yiltiroq koʻzlarini miltiratib turardi. H. Nazir, „Soʻnmas chaq-moqlar“ .

2 koʻchma Choʻchib, qoʻrqib tinchsizlana-veradigan (shaxs haqida). ◆ Uning bunday tor-tinchoqligi koʻplarni hayron qoldirsa, baʼzilarni "oʻz uyasida qanot chiqarmagan shunaqa hurkovuch boʻladi!" degan fikrga keltirardi. Shuhrat, „Jannat qidirganlar“ . ◆ Baʼzi hurkovuchlarning soʻzi bilan aytganda, mashina paxtani nobud qiladi.. Gazetadan .

Antonimlari

ҲУРКОВУЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

hurkovuch
пугливый (преимущественно о лошади); ◆ ~ ot пугливая лошадь.