kigiz

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ki-giz

Etimologiyasi

KIGIZ ' yungni bostirib tayyorlanadigan qalin palos'. .. k i g i z ustiga solingan koʻrpachada .. choy hoʻplab oʻtiribdi (Parda Tursun). Bu ot qadimgi turkiy tilda 'qopla—' maʼnosini anglatgan kid— | kiż-feʼlidan -(i)z qoʻshimchasi bilan yasalgan (ДС, 306); Devonda bu soʻz kiziz shaklida ’zol’ harfi bilan yozilgan (I, 347); keyinchalik d, ż undoshi y undoshiga almashgan: kid— || kiż- + iz = kiżiz > kiyiz; hozirgi oʻzbek adabiy tilida y undoshini emas, g undoshini ay — tish va yozish qoidalashtirilgan: kiynz > kigiz (Sheva-larda bu ot kiyiz tarzida ham talaffuz qilinadi).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Yungdan bosib tayyorlanadigan qalin pishiq palos; namat. ◆ Oʻchoqqa yaqinroq yerda, kigiz ustiga solingan koʻrpachada, kich-kina bir sariq, bujur odam koʻk piyolada choy hoʻplaboʻtiribdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

Kigiz bosish Yungdan namat, palos kabi buyumlar (uy jihozlari va oyoq kiyimla-ri) tayyorlash. Kigiz etik s. t. Valenka, piyma. ◆ ..koʻn etik, kigiz etik, pochapoʻstin.. qoʻying-chi, bozordagi yoymachida nima boʻlsa, hammasidan bor edi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

Antonimlari

КИГИЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

kigiz
кошма, войлок; ◆ ~ etik валенки.