koʻpik
Oʻzbekcha (uz)[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari[tahrirlash]
koʻ-pik
Aytilishi[tahrirlash]
Etimologiyasi[tahrirlash]
KOʻPIK 'biror taʼsir natijasida suyuqlik yuza— siga shishib chiqadigan moddalar'. Qaynatma shoʻrva— ning avval koʻpigini olib tashlab, keyin bir necha marta choʻmich bilan shopirish kerak. Bu ot qadimgi turkiy tilda 'shish—', ' koʻtaril—' maʼnosini anglatuvchi köp— feʼlidan (ЭСТЯ, III, 52) — (ü)k qoʻshim-chasi bilan yasalgan (ПДП, 396; Devon, I, 371; DS, 317); keyinroq ikkinchi boʻgʻindagi oʻ unlisi i unlisiga al— mashgan, oʻzbek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: köp— + ük = köpük > köpik > kopik. Köp— feʼli oʻzbek tili shevalarida saqlangan (OʻTIL, I, 418).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 Maʼlum sabablarga koʻra su-yuqliklarda hosil boʻladigan mayda pufak-chalardan iborat massa. Suv koʻpigi. Pivo koʻpigi. n Soy
Maʼnoviy xususiyatlari[tahrirlash]
Maʼnosi[tahrirlash]
◆ Oʻz yoʻlida uchragan haybat-li toshlarga zarb bilan urilib, chaqmoq chaq-qanday, qirgʻoqqa halqa-halqa koʻpik sochmoq-da. H. Nazir, „Soʻnmas chaqmoqlar“ . Elmurod-ning: "Shoyad Yoʻldoil bilan bir qismga tush-sam, dardlashib yurar edik", degan umidi ham sovun koʻpigiday tezoʻchdi. Shuqrat, Shinel-li yillar.
2 Odam yoki hayvonning mayda-mayda pufakchali soʻlagi. ◆ Komissar, ogʻzidan koʻpik kelib, pol ustida choʻzilib yotardi. M. Muha-medov, „Kichik garnizon“ . ◆ [Hoʻkiz] Oʻrnidan qoʻgʻala olmay, ogʻzidan oq koʻpik oqizib, koʻzla-ri olayib, boʻkirib yotibdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .
3 koʻchma Maʼnosiz, quruq narsa haqida. ◆ Hazrat shayxning bu koʻpik soʻzlariga bir il-jayib qoʻydi-yu, yana unga soʻz qotdi. K. Yashin, „Hamza“ .
| birlik | koʻplik | |
|---|---|---|
| Bosh kelishik | koʻpik | koʻpiklar |
| Qaratqich kelishigi | koʻpikning | koʻpiklarning |
| Joʻnalish kelishigi | koʻpikga | koʻpiklarga |
| Tushum kelishigi | koʻpikni | koʻpiklarni |
| O‘rin-payt kelishigi | koʻpikda | koʻpiklarda |
| Chiqish kelishigi | koʻpikdan | koʻpiklardan |
| Vosita kelishigi | koʻpikla | koʻpiklarla |
Antonimlari[tahrirlash]
КЎПИК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari[tahrirlash]
Ot[tahrirlash]
koʻpik (koʻplik koʻpiklar)