koʻppak

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

koʻp-pak

Etimologiyasi

KOʻPPAK 'qoʻriqlovchi itlarning xashaki zoti'. Ha noinsof, ha koʻppak!"— Qoratoy boyni soʻka boshladi (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu soʻz asli köpäk tarzida talaffuz qilingan (ДС, 317), keyinchalik p undoshi qatlangan, oʻzbek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: köpäk > köppäk > koppäk.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qoʻriqlovchi itlarning xa-shaki bir zoti. ◆ Madina Zanjirini uzib yuborguday tashlanib vovullayotgan soʻqimdek koʻppakning dagʻdagʻasiga ham qaramay, ichka-riga kirdi. Mirmuhsin, „Chodrali ayol“ .

2 Shunday itga nisbatli haqoratni (nisbatlashni) bildiradi. ◆ Ali meshkobchi ichida: "Sen koʻppakning qoʻlingdan shu ish keladi, albatta", dedi-yu, indamay joʻnab ketdi. Mirmuhsin, „Meʼmor“ . ◆ -Ha noinsof, ha koʻppak! — Qoratoy boyni soʻka boshladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Antonimlari

КЎППАК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

koʻppak
1 дворянга, дворняжка, дворовая собака; непородистая собака;
2 презр. цепная собака, верный слуга; ◆ kapitalning ~ itlari цепные псы капитала;
3 перен. злой человек, злюка;
4 бран. собака, сволочь; ◆ ha ~! ах ты собака!