koʻrpa

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

koʻr-pa

Etimologiyasi

1 Yotganda, uxlaganda, sovuqdan saqlanish uchun ustga yopiladigan, chorbur-chak gʻilof ichiga paxta solib qavilgan roʻzgʻor buyumi. ◆ Duxoba koʻrpa. Shohi koʻrpa. Koʻrpa qavimoq. Koʻrpaga burkanmoq. a ◆ -Us-timga koʻrpa tashla! — dedi xotiniga u, titroq tovush bilan. H. Gʻulom, „Mashʼal“ . Ular [hokimlar

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ yumshoq shohi koʻrpalarda agʻanab, pishillab.. uxlashmoqda. Mirmuhsin, „Meʼmor“ .

2 koʻchma Umuman, ustni, yuzani qopla-gan narsa. ◆ Kechagi qor tingan, hududsiz da-lalar oppoq koʻrpa ostida jimgina orom olmoqda. Oʻ. Usmonov, „Sirli sohil“ . ◆ Osmon-dan varillab samolyot oʻtib ketdi. Koʻlan-kasi yoʻllar, bogʻlar, tosh va ariqlar, da-raxtlarning koʻrpa boʻlib yotgan yashil yap-roqlari ustidan sudralib boryapti. S. Nurov, „Narvoy“ .

Bir koʻrpada katta boʻlmoq Bir oila yoki xonadonda oʻsmoq, yoshlikdan birga yashab kelmoq. ◆ Shunday paytda Kolya — Qudratning bir koʻrpada katta boʻlgan ogʻaynisi — jo-niga ora kirardi. H. Nazir, Soʻnmas chaq-moqlar. Koʻrpa koʻtardi shv. Malay, yugurdak. ◆ Oʻrinboy qalachining.. gumashtasi va koʻrpa koʻtardisi boʻlgan bir kishi faol kolxozchi boʻlmas. S. Ayniy, „Qullar“ . Koʻrpaga qarab oyoq uzatmoq Hol-qudratiga qarab, oʻz imkoni-yatini hisobga olgan holda ish tutmoq. ◆ Siz uchun xijolat chekishni istamayman. Ham-mamiz ham koʻrpaga qarab oyoq uzatganimiz yaxshi. S. Abdulla, „Soyalar“ . Koʻrpa (-yostiq)ni koʻtarmoq Ketmoq, koʻchib ketmoq; badargʻa boʻlmoq. ◆ Uchar bu yerdan ham koʻrpa-yostigʻini koʻtardi. n ◆ Oramizga sovuqlik tushadi, mana bu yomon narsa. Keyin men koʻrpa-yosti-gʻimni koʻtarib, qay eshikka boraman? Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Bir kuni boybuva arzimagan sabab bilan urish chiqardi-da, Xol-boyga qarab: -Koʻrpangni koʻtar, gadolar. Toʻrt tomoning qibla! — deb darvozani koʻrsatdi. K. Yashin, Hamza.

Antonimlari

КЎРПА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

koʻrpa
ватное одеяло; ◆ ~ yopinmoq покрываться одеялом; ◆ ~ga burkanmoq укутаться в одеяло; ◆ ~ga kirmoq залезть под одеяло; ◆ u ~-yostiq (или ◆  ~-toʻshak ) qilib yotib oldi он слёг в постель (из-за болезни); ◆ ~ngga qarab oyoq uzat посл. (букв. протягивай ноги по своему одеялу) по одёжке протягивай ножки; ◆ u bilan ikkimiz bir ~da katta boʻlganmiz (букв. мы с ним выросли под одним одеялом) мы с ним выросли вместе; ◆ 

• beda ~ boʻlibdi клевер подрос настолько, что земли не видно (но косить его ещё рано); ◆ ~ koʻtardi 1) бездомный, не имеющий постоянного местожительства; бродяга; 2) прихлебатель, человек на побегушках; ◆ ~-yostiqni koʻtarmoq уходить с вещами, с пожитками; переселяться.