mardikor

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

mar-di-kor

Etimologiyasi

MARDIKOR Bu ot asli 'erkak' maʼnosini anglatadigan mard otini (q.) -i izofasi (ТжРС, 545) bilan 'ish' maʼnosini anglatadigan kor otiga (ТжРС, 192) bogʻlab tuzilgan birikma boʻlib, keyinchalik qoʻshib yoziladigan boʻlgan; 'yollanib mehnat qiladigan ishchi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 447). Bu otdan oʻzbek tilida mardikorlik oti yasalgan. Oʻzbek soʻzlashuv tilida bu otlar matkor, matkorlik tarzida r, i tovushlarini tashlab, d tovushini t tovushiga almashtirib aytiladi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. jLSj^ — tajribali, ishbilarmon odam; xizmatkor

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Vaqtincha yoki kundalik yollanib ishlovchi ishchi. Da-lada ishning tigʻiz vaqti oʻtgani uchun mar-dikorlarga bundan bir necha kun ilgari ja-vob berilgan. Oybek, Tanlangan asarlar.

2 tar. 1914—1918 yillardagi Birinchi jahon urushi davrida chor hukumati tomo-nidan chekka oʻlkalardan, jumladan, Tur-kistondan front ortidagi, mamlakat ich-karisidagi qora ishlarga safarbar etilgan erkak kishi. ◆ 1916 yili rus podshosi mardikor olgan vaqtda Madamin oʻz oyogʻi ostidan oʻziga qarshi koʻtarilgan yovni koʻrdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

3 s. t. Mardikor ishi; mardikorlik. ◆ Siz oqpodshoning davlati soyasida yurt soʻrab, umringiz aysh-ishrat bshshn oʻtyapti. Shunday boʻlgandan keyin, bir tantilik qiling, dod-xoh, avval siz oʻgʻlingizni mardikorga yuboring. K. Yashin, „Hamza“ . ◆ ..el boshiga yanada katta muhtojlik tushadi va Abdurasul hamqishlogʻi Yusvali aka bilan mardikorga joʻnaydi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

Shaytonning mardikori Behuda ishlar bilan tinib-tinchimas odam (asosan yosh bolalarga nisbatan qoʻllanadi). ◆ Talantu iqtidor degan narsani yuqtirmagan boʻlsa, hadeb shaytonning mardikori boʻlib "ishlab berish"ning ham foydasi yoʻqligini ilova qilishim kerak! "OʻTA" .

Antonimlari

МАРДИКОР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

mardikor
ист. подёнщик, мардикёр; издольщик; чернорабочий.